ΟΑύγουστος, που παραδοσιακά ήταν μήνας διακοπών χωρίς ειδήσεις, μετατρέπεται ακόμη μία φορά σε έναν θερμό μήνα για τις εξελίξεις στα εργασιακά. Οι παλαιότεροι θα αναπολούν και οι νεότεροι θα αναρωτιούνται πώς στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1970 και του 1980 μια μέση ελληνική οικογένεια με έναν μισθό όχι απλώς επιβίωνε, αλλά πήγαινε και διακοπές και περίσσευε και κάτι για αποταμίευση. Σήμερα όσοι καταφέρνουν να πάνε διακοπές πληροφορούνται την πρόθεση της κυβέρνησης να θεσμοθετήσει 16ωρη εργασία και να ποινικοποιήσει τη συλλογική δράση θωρακίζοντας νομικά τους… απεργοσπάστες!
Η αγορά εργασίας, που για πάνω από δέκα χρόνια υπήρξε το εξιλαστήριο θύμα του ανεκπλήρωτου εκσυγχρονισμού και της γενικευμένης διαπλοκής, κινδυνεύει ξανά να θυσιαστεί στον βωμό μιας ανάπτυξης βασισμένης σε ξεπερασμένες νεοφιλελεύθερες συνταγές. Την ώρα που οι ψηφιακές τεχνολογίες αυξάνουν την παραγωγικότητα της εργασίας σε τέτοιο βαθμό που επιχειρήσεις και κράτη εξετάζουν σοβαρά τη μείωση των ωρών εργασίας ή την 4ήμερη απασχόληση χωρίς μείωση αποδοχών, η χώρα μας ουσιαστικά ενισχύει τη φτηνή, ευέλικτη και κατακερματισμένη εργασία χωρίς σοβαρή προστασία απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία.
Οι κακοί εργοδότες έχουν λάβει το μήνυμα της ατιμωρησίας με αποτέλεσμα από τις αντεργατικές πρακτικές να φτάσουμε το 2023 στη χειροδικία εργαζομένων από εργοδότες, με χαρακτηριστική περίπτωση την καταγγελία για ξυλοδαρμό εργαζομένου στη Μεσσηνία που δεν υπέγραψε «οικειοθελή» αποχώρηση.
Αντίθετα στη ρητορική των νέων και καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας, η ανεργία παραμένει σταθερά πάνω από το 10%, με τους νέους να πρωταγωνιστούν και τους μεγαλύτερους να μπορούν να δουλέψουν, υπό προϋποθέσεις, μέχρι τα 74. Την ίδια στιγμή μεγάλο ποσοστό νέων αρνούνται να εργαστούν για μισθούς πείνας με ελαστικές μορφές εργασίας στα «σκλαβοπάζαρα» του τουρισμού, ενώ μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι, υπό την πίεση των εξαντλητικών ωραρίων και των κακών εργασιακών συνθηκών, καταφεύγουν στη μεγάλη παραίτηση.
Στην Ελλάδα, που διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό εργαζομένων στην Ε.Ε. χωρίς κλαδικές συμβάσεις, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα εργατικά ατυχήματα αυξάνονται και οι συνθήκες εργασίας υποβαθμίζονται, ενώ το συνδικαλιστικό κίνημα παρακολουθεί τις εξελίξεις αμήχανα. Από την άλλη οι εργοδότες αρκετών επιχειρήσεων έχουν εγκλωβίσει τους εργαζόμενους σε εργοδοτικά -κίτρινα- συνδικάτα.
Παρότι ο δρόμος για την ανάσχεση της παρούσας κατάστασης και των επικείμενων εξελίξεων είναι ανηφορικός, δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα του ότι βαδίζουμε σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή. Η στρατηγική ήττα για τους εργαζόμενους θα είναι αποδοχή της «δικτατορίας» της μίας και μόνης επιλογής. Ακόμη και στις πιο σκοτεινές ιστορικές περιόδους πάντα υπάρχει μια χαραμάδα αντίστασης, έστω και αν το «κακό» μοιάζει παντοδύναμο.
Αν η συλλογική κουλτούρα μας καταφέρει να σπάσει το κέλυφος του ατομικισμού και της μοιρολατρίας, τότε και μόνο τότε θα μπορέσουμε να επηρεάσουμε τις εξελίξεις που αφορούν το μέλλον μας. Εν όψει των εξελίξεων δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι, αλλά μπορούμε και πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε και να ελπίζουμε.
Μανώλης Μπεμπένης, Τραπεζικός-οικονομολόγος, εκπρόσωπος των εργαζομένων επί σειρά ετών σε ΓΣΕΕ, ΟΤΟΕ και Τράπεζα Πειραιώς
Ανδρέας Δαβαλάς, Δρ Πολιτικής Κοινωνιολογίας, μέλος Δ.Σ. του Συλλόγου Εργαζομένων στις Υπηρεσίες της Τράπεζας Πειραιώς
Αναδημοσίευση από: efsyn.gr