ΓΡΑΦΕΙ Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΤΕΜΠΟΝΕΡΑΣ*
Είθισται, σε τόσο σημαντικά νομοσχέδια, που επηρεάζουν δραστικά, τις ζωές των γενεών, των επόμενων 50 ετών, να προηγείται ουσιαστικός, κοινωνικός διάλογος, να επιδιώκεται στοιχειώδης, κοινωνική συναίνεση και πολιτική συνεννόηση.
Τίποτα από τα ανωτέρω δεν προέκυψε, κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης και ψήφισης του νομοσχέδιου, εξαιτίας της επικοινωνιακής διαχείρισης της κυβέρνησης, που αποφάσισε μετά το «κάζο» με το εργασιακό νομοσχέδιο, να κινηθεί «εν κρυπτώ».
Η διαβούλευση έγινε μέσα στο κατακαλόκαιρο, ενώ η διαδικασία ψήφισης του νομοσχέδιου, έλαβε χώρα, με την βουλή να βρίσκεται σε «καθεστώς υπολειτουργίας», με τις διακοπές των εργασιών του κοινοβουλίου τον Αύγουστο, να μεσολαβούν.
Το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, έχει συγκεκριμένα, αντικοινωνικά χαρακτηριστικά
1. Είναι ένα νομοσχέδιο αχρείαστο
Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση του 2016, αποδεδειγμένα πλέον και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μετά την εκπόνηση της αναλογιστικής προβολής του 2018, από την Αναλογιστική Αρχή και το Ageing Working Group (στα πλαίσια του Ageing Report του 2018),είχε διαμορφώσει, δεδομένων των τότε συνθηκών, ένα ασφαλιστικό σύστημα οικονομικά βιώσιμο, που αντιμετώπιζε και τον δημογραφικό κίνδυνο. Την ίδια παραδοχή έκανε μάλιστα και ο πρώην Υπουργός Εργασίας, κ.Βρούτσης 1,5 χρόνο πριν, στη βουλή, όταν έφερε το ν.4670/2020.
2. Είναι ένα νομοσχέδιο παρωχημένο
Είναι ήδη καταγεγραμμένη, η αρνητική εμπειρία πολλών κρατών που επιχείρησαν μετάβαση από το αναδιανεμητικό, στο κεφαλιοποιητικό σύστημα. Βάσει μελέτης του ILO, 6 στις 10 χώρες που εφάρμοσαν τις προηγούμενες 4 δεκαετίες, το μοντέλο που προκρίνει η κυβέρνηση, είτε στο σύνολο, είτε σε μέρος των συντάξεων, προχώρησαν εκ νέου σε μεταρρυθμίσεις επιστρέφοντας στη διανεμητική λειτουργία, τα συστήματα τους. Επιπλέον οι οικονομικά αναπτυγμένες χώρες έχουν πλέον μεικτά σύστημα στηριζόμενα στην «νοητή κεφαλαιοποιήση», αναγνωρίζοντας ότι τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα, πέρα από τον δημογραφικό κίνδυνο, αντιμετωπίζουν επιπρόσθετα και τον κίνδυνο των χρηματαγορών.
3. Είναι ένα νομοσχέδιο κοινωνικά άδικο και αναποτελεσματικό
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι, με το νέο σύστημα, θα προκύψουν ακόμα και έως 68% μεγαλύτερες επικουρικές συντάξεις και ότι, οι εισφορές των «ασφαλισμένων-επενδυτών», θα πέσουν στην ελληνική οικονομία. Δυστυχώς, δεν ισχύει τίποτα από τα δύο. Οι χώρες που στο παρελθόν προέβησαν σε παρόμοια εγχειρήματα, αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε μειώσεις συντάξεων, λόγω της αστάθειας του χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος. Επιπλέον, όποιος γνωρίζει στοιχειωδώς, την οικονομική λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξέρει ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί περιορισμός, στην κίνηση κεφαλαίων. Οι «διαχειριστές» που θα κληθούν να «τζογάρουν» τις εισφορές των εργαζομένων, δεν είναι άλλοι από τα γνωστά funds, που λειτουργούν σε διεθνοποιημένο περιβάλλον. Οι εργαζόμενοι στη χώρα έτσι, μετατρέπονται «σε ένα τεράστιο ΑΤΜ» από το οποίο, κυρίως ξένες πολυεθνικές, θα αντλούν κεφάλαια, που θα επενδύονται σε ξένες οικονομίες. Συνεπώς, ο θετικός αντίκτυπος στην ελληνική οικονομία, θα είναι μηδαμινός.
4. Είναι ένα νομοσχέδιο που διαρρηγνύει την αλληλεγγύη των γενεών
Οι νέοι ασφαλισμένοι, που θα μπουν στο νέο σύστημα από το 2022, θα κληθούν να πληρώσουν για τις συντάξεις τους, δύο φορές. Μία ως εργαζόμενοι, μέσω των αποδοχών-εισοδημάτων τους και μία ως φορολογούμενοι, για να καλύψουν το κόστος μετάβασης, από το διανεμητικό, στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, που κυμαίνεται όπως παραδέχεται η ίδια η κυβέρνηση, μέσω των αναλογιστικών μελετών που κατέθεσε στη βουλή, από 56 έως 78 δις ευρώ. Τα μεγέθη και οι χρηματοδοτικές ανάγκες του νέου συστήματος, είναι τεράστιες. Είναι τόσο μεγάλες, που μπορούν να τινάξουν στον αέρα, όχι μόνο τα δημοσιονομικά του e-ΕΦΚΑ αλλά τελικά και τον ίδιο τον κρατικό προϋπολογισμό. Το 2008, όταν έσκασε η φούσκα των ακινήτων στις ΗΠΑ, χάθηκαν δισεκατομμύρια ευρώ από τα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία κάλυψε τελικά, ο Αμερικανός φορολογούμενος.
5. Είναι ένα νομοσχέδιο αντιαναπτυξιακό
Οι χρηματοδοτικές ανάγκες του νέου συστήματος θα εγκλωβίσουν τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι, οι δανειστές έθεσαν και ζήτημα βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Μελέτες υποστηρίζουν ότι, το ήδη δυσθεώρητο ελληνικό δημόσιο χρέος, μέχρι το 2070 δύναται να επιβαρυνθεί, σε ένα ποσοστό κοντά στο 15%.
6. Είναι ένα νομοσχέδιο ιδεολογικά εμμονικό
Βασικός στόχος του νέου κεφαλαιοποιητικού συστήματος του «ατομικού κουμπαρά» δεν είναι άλλος, από το να παραχωρήσει δεκάδες δις ευρώ, τον κόπο και τον ιδρώτα των εργαζομένων και των ελευθέρων επαγγελματιών, σε λίγες μόνο ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες. Είναι, η γνωστή ιδεολογική προσέγγιση, που κατέρρευσε κατά την διάρκεια της πανδημίας, που υποστηρίζει ότι «η αγορά αυτορυθμίζεται» και ότι η σώρευση πλούτου προς τα πάνω, θα οδηγήσει στην διάχυσή του, στις μάζες(trickle down economics).Την ώρα που διεθνώς, η ανάγκη του δημοσίου χώρου διευρύνεται και τα κράτη σώζουν τις αγορές, η ελληνική κυβέρνηση κινείται σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, εφαρμόζοντας πολιτικές ιδιωτικοποίησης, ακόμα και στους πιο ευαίσθητους τομείς, του κοινωνικού κράτους.
7. Το νέο νομοσχέδιο είναι βαθιά ταξικό
Δεν είναι οι βιομήχανοι και οι μεγαλοεπιχειρηματίες, εκείνοι που έχουν ανάγκη την επικουρική σύνταξη, για να ζήσουν. Οι φτωχοί εργαζόμενοι, που πληρώνουν μια ζωή, είναι εκείνοι που θα κληθούν να υποστούν τις μελλοντικές ζημιές ενώ θα δουν τις επικουρικές τους συντάξεις, να εξαϋλώνονται.
Τέλος, κανείς δεν πρέπει να αντιμετωπίσει το νέο ασφαλιστικό χωριστά, από άλλα δυο πρόσφατα νομοθετήματα, που οδηγούν, στην πιο άγρια λεηλασία του λαϊκού εισοδήματος, της λαϊκής περιουσίας και των μισθών των εργαζομένων: Του νέου Πτωχευτικού Νόμου και του αντεργατικού «Νόμου Χατζηδάκη».
Κάθε προοδευτική πρόταση εξουσίας, οφείλει να ξεκινάει από την κατάργηση, αυτών των τριών νομοθετημάτων, αν θέλει να είναι συνεπής και να ακουμπά, στις ανάγκες του λαού.
* ο Διονυσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος – Εργατολόγος