Το νέο Ταμείο, είναι μια «ζωντανή βόμβα», που αποτελεί την επιτομή, του «πελατειακού, επιτελικού κράτους».
Με το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό, με τίτλο «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά», που αποσύρθηκε προσωρινά, η κυβέρνηση υπόσχεται στους μελλοντικούς συνταξιούχους, μεγαλύτερες επικουρικές συντάξεις, μέχρι και 68%, παρά τις ενστάσεις των δανειστών.
Αυτό, όπως ισχυρίζεται το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, θα επιτευχθεί, μέσα από το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης(ΤΕΚΑ), η σύσταση του οποίου, προβλέπεται στο άρθρο 4 του νομοσχεδίου.
Το ζήτημα των εξόφθαλμα λανθασμένων παραδοχών, των αναλογιστικών μελετών που εξέθεσαν την κυβέρνηση, δεν θα μας απασχολήσει στο παρόν. Θα αναφερθούμε μόνο στις διατάξεις λειτουργίας του ΤΕΚΑ, που θέτουν σε κίνδυνο την περιουσία των ασφαλισμένων, τις εισφορές τους.
Η κυβέρνηση, ισχυρίζεται ότι, «με απόλυτη διαφάνεια και με βάση τις βέλτιστες πρακτικές στην εταιρική διακυβέρνηση», θα αποφευχθεί ο κίνδυνος να αντιμετωπίσουν τα ασφαλιστικά ταμεία, φαινόμενα «δομημένων ομολόγων», κουρέματος των αποθεματικών, διασπάθισης δημοσίου χρήματος κλπ.
Χαρακτηριστικά, ο Υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων, κ.Τσακλόγλου, «καθησυχάζει» τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους, λέγοντας ότι, οι εισφορές τους είναι ασφαλείς, αφού έχουν ήδη προβλεφθεί τέτοιες «δικλείδες ασφαλείας», που εξασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον από φαινόμενα διαφθοράς και κατασπατάλησης, των εισφορών τους.
Η αλήθεια βέβαια, είναι τελείως διαφορετική.
Το νέο Ταμείο, είναι μια «ζωντανή βόμβα», που αποτελεί την επιτομή, του «πελατειακού, επιτελικού κράτους».
Αδιαφάνεια, απουσία λογοδοσίας, «ασυλία» στα μέλη του ΔΣ του ΤΕΚΑ, είναι μερικές μόνο από τις ρυθμίσεις, που προμηνύουν εξαιρετικά άσχημες εξελίξεις, για τις «επενδύσεις» των ασφαλισμένων.
Ας δούμε τις πιο χαρακτηριστικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, που αποτελούν ήδη «ανοιχτές πληγές», στο σώμα της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης:
1.Στο σημερινό Δ.Σ. του μεγαλύτερου ασφαλιστικού ταμείου της χώρας, στον e-ΕΦΚΑ, η εκπροσώπηση είναι τριμερής, ακριβώς επειδή η χρηματοδότηση του συστήματος είναι τριμερής(κράτος-εργοδότες-εργαζόμενοι).Φυσικά, μετέχουν και εκπρόσωποι των συνταξιούχων και λοιποί φορείς. Στο νέο ΤΕΚΑ Θα έχουν λόγο οι ασφαλισμένοι στις επενδύσεις (των εισφορών τους), αλλά δεν θα υπάρχει τριμερής σύνθεση (δημόσιο, εργοδότες, εργαζόμενοι) στη διοίκηση του ταμείου! Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν τα άρθρα 10,11 και 12 του νομοσχεδίου, τα μέλη του ΔΣ «προεπιλέγονται από ανεξάρτητο Συμβούλιο Επιλογής…». Το Συμβούλιο συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δηλαδή ο Υπουργός αποφασίζει ποιοι θα επιλέξουν τα μέλη του ΔΣ!Ο Υπουργός τοποθετεί όποιον θέλει, όπως θέλει, για να μπορεί, να έχει τον απόλυτο έλεγχο του διοικητικού συμβουλίου. Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων επιλέγει και ορίζει με απόφασή του, τον Πρόεδρο και τα λοιπά μέλη του Δ.Σ. από τον κατάλογο των επικρατέστερων υποψηφίων. Πουθενά δεν προβλέπεται συμμετοχή εργοδοτών, εργαζομένων, ασφαλισμένων ή συνταξιούχων κατά τρόπο υποχρεωτικό, όπως συνέβαινε στο πρώην Ενιαίο Ταμείο Επικουρικό Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών(ΕΤΕΑΕΠ) που συγχωνεύθηκε στον e-ΕΦΚΑ, το 2020(ν.4670/2020).Οι ασφαλισμένοι θα πληρώνουν, αλλά δεν θα έχουν λόγο, στην διοίκηση του ταμείου. Πρόκειται για σκόπιμη ενέργεια της κυβέρνησης, για να εξασφαλίσει τη δυνατότητα της «συγκάλυψης» των μεγάλων σκανδάλων, που θα συνοδεύσουν την ζωή, του νέου φορέα.
2.Στο άρθρο 10 προβλέπεται ότι: «Οι ασφαλιστικές εισφορές υπόκεινται σε κρατήσεις, οι οποίες σχηματίζουν το αποθεματικό λειτουργίας του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.) και χρησιμοποιούνται, ιδίως, για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του Ταμείου». Και συνεχίζει το ίδιο άρθρο: «Το ύψος των ανωτέρω κρατήσεων, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό του ένα τοις εκατό (1%) επί των καταβαλλόμενων εισφορών…» .Μιλάμε για δεκάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως, τα οποία θα καλύψουν τις νέες υποδομές του φορέα. Ενοίκια, μισθοδοσία, αμοιβές-bonus των golden boys, εκδηλώσεις και διαμονές σε πολυτελή ξενοδοχεία, ταξίδια στο εξωτερικό, εκδηλώσεις, είναι λίγα από τα έξοδα, που με βάση την λειτουργία των επαγγελματικών κεφαλαιοποιητικών ταμείων, περιλαμβάνονται συχνά πυκνά, στα περίφημα «λειτουργικά έξοδα». Στις αρμόδιες δικαστικές αρχές, έχουν φτάσει σήμερα καταγγελίες για ανακαινίσεις γραφείων, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, ταξίδια κλπ. που ενώ αγοράστηκαν με τα χρήματα των ασφαλισμένων, έχουν περάσει στην κατοχή «άλλων».
3. Στο άρθρο 11, ορίζεται ότι, η θητεία των μελών του Δ.Σ. ορίζεται πενταετής και μπορεί να ανανεωθεί μία φορά για ισόχρονο διάστημα! Πρόκειται για θητεία που μπορεί να φτάσει και τα 10 χρόνια, σχεδόν ισόβια δηλαδή. Χαρακτηριστικό είναι ότι, ενώ τα μέλη του ΔΣ πρέπει να είναι εγνωσμένου κύρους με διεθνή αναγνώριση και «περγαμηνές», στα τυπικά προσόντα για την επιλογή τους αρκεί ένα απλό ΄΄Lower΄΄ (καλή γνώση αγγλικής).Μέχρι εκεί φαίνεται φτάνει η αριστεία, όταν κάποιοι έχουν προαποφασίσει, να τοποθετήσουν τους «ημέτερους»(βλ. άρθρο 12).Αυτό πάντως δεν λέγεται αξιοκρατία. Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και με τον πανίσχυρο διευθύνοντα σύμβουλο του ΤΕΚΑ: Με το άρθρο 24, προβλέπεται εξαετής θητεία(που δύναται να γίνει και δωδεκαετής) και ενώ ως τυπικό προσόν, πρέπει να έχει 10ετη εμπειρία σε Ελλάδα ή εξωτερικό σε αντίστοιχους φορέις και πάλι ένα απλό ΄΄Lower΄΄, αρκεί! Πρόκειται για γελοία ή τραγική ρύθμιση…
4.Το άρθρο 19 του νομοσχεδίου, με το οποίο παρέχεται «ασυλία», στα μέλη του ΔΣ έναντι ιδιωτών για πράξεις ή παραλείψεις, που συνδέονται με την άσκηση των καθηκόντων τους, επιβεβαιώνει με τον πιο πανηγυρικό τρόπο, ότι καμία απολύτως διασφάλιση δεν υπάρχει, για τους ασφαλισμένους εκείνους που θα επιλέξουν, να ενταχθούν στο νέο Ταμείο, από πράξεις ή παραλείψεις των μελών της Διοίκησης του Ταμείου. Αυτό βεβαίως αφορά και τις σχέσεις των μελών του ΔΣ με το ΤΕΚΑ, αλλά και την σχέση των ιδιωτών-ασφαλισμένων, με τα μέλη του ΔΣ. Οι δύο υποπαράγραφοι του άρθρου 19 του νομοσχέδιου, αφορούν το Τ.Ε.Κ.Α. (α) και τους ιδιώτες (β) δηλαδή, τους ασφαλισμένους. Στη β παράγραφο, δεν υπάρχει έστω η αναφορά για βαριά αμέλεια ή δόλο. Συνεπώς, οι ασφαλισμένοι ατομικά, οι επαγγελματικοί σύλλογοι κλπ.(ιδιώτες εν γένει) δε θα μπορούνε να ζητήσουν ευθύνη για κανέναν λόγο και υπό οποιαδήποτε προϋπόθεση, ακόμα σε περιπτώσεις δόλου ή βαριάς αμέλειας! Πρόκειται για σκανδαλώδη και προδήλως αντισυνταγματική ρύθμιση, που δεν συνάδει με το σκοπό της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης και την παγία νομολογία του ΣτΕ, το οποίο με σωρεία αποφάσεών του(ΟλΣτΕ 2287/2015 και 1889/2019) έχει αποφανθεί ότι: «Είτε ως κύρια είτε ως επικουρική, η υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση έχει εξαιρεθεί, από το χώρο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, τούτο δε έγινε για λόγους δημόσιου συμφέροντος και ειδικότερα για να προστατευθούν όσοι υποχρεωτικώς ασφαλίζονται ή καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές από τους επιχειρηματικούς κινδύνους, που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς.».
5.Στο άρθρο 26 ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΕΚΑ μπορεί να προσλαμβάνει και να απολύει όποιον θέλει. Τι και αν το ταμείο είναι δημόσιο, ούτε ΑΣΕΠ προβλέπεται, ούτε διαγωνισμός, ούτε τίποτα. Ακόμα, για τους μετακλητούς συνεργάτες του διευθύνοντος συμβούλου, στο άρθρο 27 ορίζεται ότι: «Η πλήρωση των θέσεων των συνεργατών γίνεται, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης: (α) με πράξη πρόσληψης, την οποία υπογράφει ο Διευθύνων Σύμβουλος, (β) στην περίπτωση απόσπασης, με κοινή απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και του αρμόδιου Υπουργού του φορέα προέλευσης, ύστερα από εισήγηση του Διευθύνοντος Συμβούλου. Αυτή η ρύθμιση προωθεί την αξιοκρατία και καταπολεμά, το πελατειακό κράτος;
6.Στο άρθρο 3, προβλέπεται η σύσταση Αναλογιστικής Υπηρεσίας του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.) που στελεχώνεται από τουλάχιστον έναν (1) αναλογιστή και εξειδικευμένα πρόσωπα που διαθέτουν γνώση αναλογιστικών και οικονομικών μαθηματικών και εμπειρία συναφή προς τις δραστηριότητες του Ταμείου. Στόχος της Αναλογιστικής Υπηρεσίας είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση των αναλογιστικών θεμάτων του Ταμείου.». Η αντίφαση είναι προφανής: Ενώ το νέο ταμείο εποπτεύεται από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή(που είναι ανεξάρτητη Αρχή) απαιτείται και εσωτερική αναλογιστική υπηρεσία, προφανώς για να γίνονται τα κατάλληλα «μαγειρέματα». Η εσωτερική υπηρεσία, που ιεραρχικά υπάγεται στην διοίκηση του ΤΕΚΑ, θα είναι πιο «ευπροσάρμοστη» στις απαιτήσεις της διοίκησης.
7.Στο άρθρο 38 του νομοσχεδίου ορίζεται ότι: «Οι συμβάσεις, που συνάπτονται γραπτώς και από επαχθή αιτία, μεταξύ ενός ή περισσότερων οικονομικών φορέων και του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.) και έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση έργων, την εκπόνηση μελετών, την προμήθεια αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, ρυθμίζονται με Κανονισμό Προμηθειών που εκδίδεται από το Δ.Σ., κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης γενικής ή ειδικής διάταξης». Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι δίδεται «λευκή επιταγή» στο ΤΕΚΑ, για …δωράκια δεκάδων χιλιάδων ευρώ, σε «ημετέρους», χωρίς να τηρείται η νομοθεσία για τις προμήθειες και τις δημόσιες συμβάσεις. Γιατί π.χ. ο e-ΕΦΚΑ δεν έχει στην νομοθεσία που τον διέπει, αντίστοιχη διάταξη ως ΝΠΔΔ;
8.Στο άρθρο 38, ορίζεται ότι: Στο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.) συστήνονται εκατό (100) θέσεις προσωπικού! Επίσης στην δεύτερη παράγραφό του ιδίου άρθρου ορίζεται ότι: «Κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων του Ταμείου δύναται, επίσης, να γίνεται κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, με μετάταξη ή απόσπαση προσωπικού από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτοί ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (A’ 143), χωρίς να απαιτείται απόφαση ή σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων Υπηρεσιακών Συμβουλίων του φορέα προέλευσης». Την ώρα που η κυβέρνηση έφερνε πίσω συνταξιούχους του e-ΕΦΚΑ, για να βγάζουν τι εκκρεμείς συντάξεις και αναθέτει την έκδοσή τους σε ιδιώτες, για να εξυπηρετήσει τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, ξαφνικά ανακάλυψε κονδύλια, για 100 νέες προσλήψεις! Δεδομένου ότι ένας υπάλληλος του e-ΕΦΚΑ, μπορεί να βγάλει 100 συνταξιοδοτικές αποφάσεις ανά μήνα, σε ένα χρόνο οι 100 υπάλληλοι θα είχαν διεκπεραιώσει σχεδόν όλες τις εκκρεμείς κύριες συντάξεις)είναι περίπου 130.000).Αλλά η δημόσια κοινωνική ασφάλιση δεν προσφέρει «επενδυτικές» ευκαιρίες και σχετικές προμήθειες! Ταυτόχρονα η συγκεκριμένη διάταξη δίνει τη δυνατότητα να αποδυναμωθεί ο e-ΕΦΚΑ αφού από εκεί θα αντλήσει προσωπικό υο νέο Ταμείο.
9. Tο Ταμείο Εθνικού Πλούτου τής Νορβηγίας που διαχειρίζεται πρωτίστως τις εισφορές των εργαζομένων και τις επενδύσεις των αποθεματικών, έχει γιγαντωθεί και εξασφαλίζει για μεγάλο χρονικό διάστημα τις διαρκείς αυξήσεις των συντάξεων πρωτοστατώντας συνάμα και στις μεγαλύτερες δημόσιες επενδύσεις ανά τον κόσμο. Διαθέτει την περίφημη και αναμφισβήτητης ηθικής και νομικής ισχύος «Επιτροπή Δεοντολογίας» που επιβάλλει «εν ριπή οφθαλμού» τακτικές από-επένδυσης στις μετοχές παγκοσμίων διαστάσεων εταιρειών που δεν σέβονται τις νόμιμες και διαφανείς χρηματιστηριακές επενδύσεις (π.χ. την ανεπίτρεπτη παιδική βαριά εργασία, τα σκόπιμα χρηματιστηριακά παιχνίδια, τους κανονισμούς για την προστασία του περιβάλλοντος κ.λπ.). Τίποτα όμως από τα ανωτέρω δεν ενδιαφέρουν τα «νεοφιλελεύθερα κοράκια» που έχουν πέσει πάνω στον κόπο και τον ιδρώτα των ασφαλισμένων. Καμία αντίστοιχη ρύθμιση δεν υπάρχει στο αντίστοιχο ελληνικό ταμείο(ΤΕΚΑ) που να δίνει έστω την εντύπωση ενός κοινωνικού φορέα.
Αν σε όλα τα ανωτέρω, προσθέσει κανείς τους κινδύνους που εγκυμονεί η έκθεση των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων, την αβεβαιότητα και το ρίσκο των αγορών, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι, το νέο ταμείο, είναι «προάγγελος» μίας μεγάλης κοινωνικής καταστροφής, που έρχεται, στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον. Οι τελευταίες εξελίξεις, με το «μπλόκο» των δανειστών άλλωστε, επιβεβαιώνουν πλήρως αυτήν την παραδοχή.
Η κυβέρνηση, δεν δημιουργεί ανάπτυξη, για να εξασφαλίσει ένα βιώσιμο και επαρκές ασφαλιστικό σύστημα, αλλά προσπαθεί μέσα από το ασφαλιστικό σύστημα, να δημιουργήσει «ανάπτυξη» στην οικονομία.
Το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό, αποτελεί μια ακατανόητη, παρωχημένη, αποτυχημένη και αχρείαστη πρωτοβουλία, η οποία ναρκοθετεί, κάθε προοπτικής εξόδου της χώρας από την κοινωνικό-οικονομική κρίση και θα φορτώσει τη χώρα, με νέο μνημόνιο. Ακόμα χειρότερα, ο νέος ασφαλιστικός «κουμπαράς», είναι διάτρητος και κινδυνεύει πολύ περισσότερο, από τους ίδιους τους «εφευρέτες» του.
Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος-Εργατολόγος