Νίκος Φωτόπουλος
Στο πλαίσιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων πρέπει να ενταχθεί και το αίτημα της διασφάλισης των εργαζομένων απέναντι στην έμφυλη βία και κακοποίηση
Μπορεί μέχρι πριν από έναν μήνα το θέμα της βίας και της παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο να ήταν για πολλούς άγνωστο, και γι’ αυτό ευγνωμονούμε τη Σοφία Μπεκατώρου όπως και πολλούς άλλους, οι οποίοι τόλμησαν και έσπασαν τη σιωπή τους, όμως αυτό το φαινόμενο δεν είναι καθόλου άγνωστο για χιλιάδες εργαζόμενους και εργαζόμενες στον ιδιωτικό (κυρίως), αλλά και στον δημόσιο τομέα, που δεκαετίες τώρα σχεδόν σε καθημερινή βάση έρχονται αντιμέτωποι με αυτές τις καταστάσεις.
Ως συνδικαλιστής στον ιδιωτικό τομέα θα ήθελα να καταθέσω κάποιες προτάσεις που, κατά την ταπεινή μου άποψη, θα βοηθήσουν τόσο στον περιορισμό των φαινομένων βίας στον εργασιακό χώρο όσο και στην ενίσχυση των θυμάτων προκειμένου να βρουν τη δύναμη, να βρουν το κουράγιο να σπάσουν τη σιωπή τους. Βέβαια, τα περιστατικά βίας δεν πρέπει να ιδωθούν χωριστά από τις συνθήκες που επικρατούν στις εργασιακές σχέσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται από πλήρη απορρύθμιση και αποδυνάμωση των προστατευτικών διατάξεων για τους εργαζόμενους.
Ιδίως εν μέσω πανδημίας, η πλήρης ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων σε συνδυασμό με την ενίσχυση του διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη, την ένταση του βαθμού επιτήρησης και ελέγχου στους εργασιακούς χώρους και την κυριαρχία των ατομικών συμβάσεων εργασίας συνιστούν το μείγμα της πλήρους και διευρυμένης επισφάλειας που συντείνουν και στην ενισχυμένη αναπαραγωγή σεξιστικών στερεοτύπων στον χώρο εργασίας και στην εκδήλωση κακοποιητικών συμπεριφορών.
Παράλληλα, ειδικότεροι παράγοντες που αφορούν την ανισότητα που υφίστανται διαχρονικά οι γυναίκες στην αγορά εργασίας, και αποτυπώνονται στην άνιση συμμετοχή της, στους χαμηλότερους μισθούς και στην περιθωριοποίησή της για λόγους κύησης ή φροντίδας παιδιών, οξύνουν ακόμα περισσότερο το πρόβλημα και αυξάνουν τις πιθανότητες για μια εργαζόμενη αφενός να γίνει αποδέκτης κακοποιητικής συμπεριφοράς και αφετέρου να μην καταγγείλει κάποιο σχετικό περιστατικό.
Ενισχυτικούς παράγοντες της εκδήλωσης περιστατικών βίας αποτελούν αναμφίβολα και η έλλειψη εντατικών ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές αλλά και η απροθυμία τους πολλές φορές να επέμβουν σε τέτοια περιστατικά, καθώς είναι σύνηθες το θύμα να αντιμετωπίζεται με καχυποψία και αμφισβήτηση και να αποθαρρύνεται από το να υποβάλει καταγγελία με την επίκληση νομικών ανακριβειών (όπως η παραγραφή του αδικήματος ή η έλλειψη αποδείξεων) που το ίδιο, αν δεν διαθέτει νομική υποστήριξη, δεν είναι σε θέση να αντικρούσει. Η δε υποστελέχωση και αδρανοποίηση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) αλλά και η έλλειψη εκπαίδευσης των επιθεωρητών για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών σε συνδυασμό με το έλλειμμα του θεσμικού πλαισίου για αυτεπάγγελτους ελέγχους του ΣΕΠΕ για τήρηση της νομοθεσίας περί διακρίσεων καθιστούν δυσχερέστερους τον εντοπισμό και τη διερεύνηση τέτοιων περιστατικών στους εργασιακούς χώρους.
Διεκδικήσεις του συνδικαλιστικού κινήματος
Στις πάγιες διεκδικήσεις του συνδικαλιστικού κινήματος για σταθερές σχέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης με αξιοπρεπείς αμοιβές, λοιπόν, έρχεται τώρα να προστεθεί και η κατοχύρωση του δικαιώματος στην εργασία χωρίς βία και παρενόχληση. Προς τούτο απαιτείται η άμεση κύρωση από την Ελλάδα της υπ’ αρ. 190 Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας σχετικά με την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον χώρο εργασίας και θεσμοθέτηση μηχανισμών εφαρμογής της.
Παράλληλα, απαιτούνται η ενίσχυση του ΣΕΠΕ με προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή και ένταση των ελέγχων στους χώρους εργασίας όπως και η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου, ούτως ώστε να δύναται να εκκινήσει αυτεπάγγελτη έρευνα από το ΣΕΠΕ για την τήρηση της σχετικής νομοθεσίας και τη διερεύνηση τέτοιων περιστατικών στους χώρους εργασίας. Κομβικής σημασίας είναι η εκπαίδευση των στελεχών του ΣΕΠΕ στη διαχείριση περιστατικών έμφυλης βίας και κακοποίησης. Ενώ στο πλαίσιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων πρέπει να ενταχθεί και το αίτημα της διασφάλισης των εργαζομένων απέναντι στην έμφυλη βία και κακοποίηση στους εργασιακούς χώρους.
Από την πλευρά μας, ως συνδικάτα, πρέπει να δημιουργήσουμε γραμμή υποστήριξης των θυμάτων και παρεμβάσεις / δράσεις των σωματείων κατά του σεξισμού και της ομοφοβίας. Σε πολιτικό και ιδεολογικό επίπεδο οφείλουμε να δώσουμε «μάχη» απέναντι στη σεξιστική βία και τη συνολική πατριαρχική / σεξιστική κουλτούρα που αναπαράγεται, με ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών στα συνδικάτα. Προτείνω, μάλιστα, τον καθορισμό ποσοστού γυναικών τόσο στην κάλυψη των ψηφοδελτίων όσο και στη συμμετοχή τους στα συλλογικά όργανα.
* Ο Νίκος Φωτόπουλος είναι συνδικαλιστικής, μέλος της Ε.Ε. της ΓΣΕΕ