Την αποτυχία του προγράμματος «Συνεργασία», που αποτελεί το βασικό εργαλείο υποστήριξης των θέσεων εργασίας για την επιστροφή στην «κανονικότητα», την οποία ο υπουργός Εργασίας Κ. Χατζηδάκης συνήθως περιγράφει ως την ημέρα που θα γίνει η «αποσωλήνωση» από τα υφιστάμενα υποστηρικτικά μέτρα, καταδεικνύει το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΕΑΔ).
Αποτίμηση και εκτιμήσεις από το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας Οι επιχειρήσεις δεν επέλεξαν το πρόγραμμα αναπλήρωσης μέρους του μισθού διότι είχαν την εναλλακτική επιλογή να θέσουν το προσωπικό τους σε καθεστώς αναστολών συμβάσεων και αποζημιώσεων ειδικού σκοπού.Σε μια ποσοτική και ποιοτική καταγραφή των μέτρων, την οποία επιμελείται ο Παναγιώτης Κυριακούλιας, αποδεικνύεται ότι ο αριθμός των εργαζομένων που εντάχθηκε στον Μηχανισμό Συνεργασίας και με τον οποίο αναπληρώνεται μέρος (60%-50%) του μισθού με παράλληλη μείωση του χρόνου εργασίας, δεν υπερβαίνει το 3,46% του συνόλου των μισθωτών, δηλαδή 68.364 εργαζόμενοι.
Ο μέσος όρος της μισθολογικής αναπλήρωσης μέρους του μισθού από τον Μηχανισμό ανέρχεται σε 247 ευρώ μηνιαίως και το συνολικό ύψος της κρατικής κάλυψης, που στη συνέχεια αναπληρώθηκε από τη δράση SURE, ανέρχεται μέχρι σήμερα στο ποσό των 69,798 εκατ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιανουάριο του 2021 ο αριθμός των μισθωτών που εντάχθηκε στο πρόγραμμα μειώθηκε σε 14.432 άτομα (0,73% του συνόλου των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα), ενώ τον Ιούλιο του 2020 είχαν ενταχθεί 44.529 εργαζόμενοι.
Οι επιχειρήσεις δεν επέλεξαν τη ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ διότι είχαν την εναλλακτική επιλογή να θέσουν το προσωπικό τους σε καθεστώς αναστολών συμβάσεων και αποζημιώσεων ειδικού σκοπού με τις οποίες το Δημόσιο καταβάλλοντας 534 ευρώ για έναν πλήρη μήνα εργασίας καλύπτει έως και το 97% του καθαρού κατώτατου μισθού (550,36 ευρώ), έως το 79% του καθαρού διάμεσου (709,01 ευρώ) και έως το 73% του καθαρού μέσου μισθού (782,23%).
Με βάση τα στοιχεία του ΕΙΕΑΔ στο καθεστώς αναστολών συμβάσεων εντάχθηκε από το 50% έως το 30% των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα. Ποσοστά που καταδεικνύουν και τη δραματική μείωση όλων όσοι αμείβονταν με μισθό πάνω από τον κατώτατο. Αλλά και όσοι αμείβονται στα όρια του κατώτατου βίωσαν ή και βιώνουν ένα ιδιότυπο καθεστώς «αεργίας», όπως αναφέρει και ο συντάκτης της μελέτης. Φυσικά, οι μαζικές απολύσεις αποφεύχθηκαν, αλλά «όσοι και για όσο χρόνο βρέθηκαν σε αναστολή σύμβασης, απώλεσαν περίπου το 30% του εισοδήματός τους από την παροχή μισθωτής εργασίας».
Στο πρώτο πακέτο μέτρων (Μάρτιος-Απρίλιος 2020) σχεδόν 1 εκατομμύριο εργαζόμενοι μπαίνουν σε καθεστώς αναστολής (50% των μισθωτών). Τον Μάιο ο αριθμός υποχωρεί στα 542.244 άτομα, ενώ με το κλείσιμο και πάλι των επιχειρήσεων ο αριθμός των εργαζομένων σε αναστολή αυξάνεται σε 738.156 άτομα, για να μειωθεί περίπου στις 670.000 τον Δεκέμβριο του 2020 και τον Ιανουάριο του 2021. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία για τον Φεβρουάριο, οι εργαζόμενοι σε αναστολές συμβάσεων ανήλθαν σε 532.208.
Πώς εξηγείται η μείωση του Φεβρουαρίου κατά 138.200 άτομα ή κατά 26% έναντι του Ιανουαρίου; «Κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται ή εξηγείται από το γεγονός ότι με ΚΥΑ (αρ. οικ. 4374/131) θεσπίζεται η προαναγγελία των αναστολών συμβάσεων στην αρχή κάθε μήνα και όχι στο τέλος, όπως ίσχυε, με στόχο να αποφευχθούν» οι «ψευδεπίγραφες» δηλώσεις από εργοδότες που «απασχολούσαν κανονικά τους εργαζόμενους ενώ τους δήλωναν σε αναστολή». Κατάσταση η οποία είχε εντοπιστεί και από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις.
Πάντως ο μέσος όρος αποζημίωσης ειδικού σκοπού στο 11μηνο δεν ξεπέρασε τα 474 ευρώ.