- Η σκοτεινή πλευρά της gig economy και ο κίνδυνος για τα εργασιακά δικαιώματα των διανομέων στη χώρα μας.
«Καλησπέρα ομαδάρα! Μεστά και περιεκτικά τα νέα της εβδομάδας: Πρώτα τα δυσάρεστα, δεύτερος συνάδελφος είχε σοβαρό ατύχημα σε ώρα δουλειάς. Π.Β. και Γ.Σ. ευχόμαστε καλή ανάρρωση και στους δύο και σύντομα πάλι στις δυο ρόδες»…
Η «ομαδάρα» του παραπάνω μηνύματος είναι οι πάνω από 500 διανομείς της Wolt, οι οποίοι με το χαρακτηριστικό γαλάζιο ή μπλε κουτί «οργώνουν» καθημερινά τους δρόμους της Αττικής και της Θεσσαλονίκης (καθώς επίσης της Κύπρου και ακόμα 21 χωρών). Τους αποκαλούν επίσης «ομορφόπαιδα», «γαλαζοένδυτους» και διάφορα άλλα ευφάνταστα. Τα δυσάρεστα νέα τούς ανακοινώνει σε εσωτερικό μήνυμα (τον περασμένο Ιούλιο) ο operation manager της εταιρείας, ο οποίος καθημερινά αναλαμβάνει να δίνει οδηγίες, να εμψυχώνει αλλά και να επιπλήττει την «ομάδα».
Οι διανομείς που βαφτίζονται «συνεργάτες» και το τέλος των εργασιακών δικαιωμάτων
Οι Π.Β. και Γ.Σ. είναι οι διανομείς που χτύπησαν σοβαρά το περασμένο καλοκαίρι. Ο ένας, αιγυπτιακής καταγωγής, σηκώθηκε ψηλά στον αέρα όταν το μηχανάκι του συγκρούστηκε με Ι.Χ. στην Καλλιθέα, γύρω στις 11 το βράδυ. «Στην αρχή, έτσι όπως έπεσε, νομίζαμε ότι σκοτώθηκε. Ευτυχώς φορούσε κράνος. Εσπασε το πόδι του και, όπως μάθαμε, έβαλε λάμες. Φτηνά τη γλίτωσε», λέει αυτόπτης μάρτυρας του ατυχήματος στην «Εφ.Συν.».
Μέχρι εδώ, θα σκεφτεί κάποιος, περιγράφουμε ένα από τα, δυστυχώς πολύ συχνά, ατυχήματα που απειλούν όσους κάνουν το εξαιρετικά επικίνδυνο επάγγελμα του διανομέα – με πάνω από 20 νεκρούς την τελευταία διετία. Ωστόσο, στην εποχή της λεγόμενης gig economy (σε ελεύθερη μετάφραση, οικονομία της επισφαλούς και ευέλικτης εργασίας), οι διανομείς της Wolt και των υπόλοιπων τέτοιου είδους εφαρμογών είναι «συνεργάτες» και όχι εργαζόμενοι με πλήρη μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Και τα ατυχήματα που προαναφέραμε δεν καταγράφηκαν ως εργατικά.
«Δεν υπάρχει κάλυψη σε περίπτωση τροχαίου, είναι δική σας η ευθύνη, όπως και το όχημα»: αυτό ξεκαθαρίζει ρητά η ίδια η εκ Φινλανδίας ορμώμενη start–up εταιρεία σε κάθε καινούργια φουρνιά διανομέων που περνάει την υποτυπώδη εκπαίδευση/ενημέρωση πριν συνδεθεί με την εφαρμογή της Wolt και βγει στον δρόμο να κυνηγήσει τις παραγγελίες. Εκεί, στα κεντρικά γραφεία επί της λεωφόρου Συγγρού, ο κάθε «συνεργάτης» δίνει και την «εγγύηση», ύψους 50 ευρώ, για να παραλάβει το κουτί, τα μπουφάν και το αδιάβροχο που παρέχει η εταιρεία.
Το «συμβόλαιο συνεργασίας», δηλαδή η σύμβαση παροχής υπηρεσιών που υπογράφουν οι διανομείς ξεκαθαρίζει ότι όλα τα έξοδα για τον εξοπλισμό, τη συντήρηση του οχήματος, τα καύσιμα πέφτουν στην πλάτη του «συνεργάτη-διανομέα» και η εταιρεία «δεν έχει καμία ευθύνη αποζημίωσης για τυχόν έξοδα ή ζημιές».
Ό,τι έχετε ευχαρίστηση
Όταν συνέβη το πρώτο ατύχημα, η Wolt έφτιαξε μια φόρμα στην οποία οι συνάδελφοι του διανομέα που χτύπησε μπορούσαν να τον ενισχύσουν οικονομικά. Πώς; Αφαιρώντας χρήματα από τη δική τους αμοιβή σε επόμενες παραγγελίες!
«Εννοείται ότι και εμείς από την πλευρά μας θα προβούμε ως εταιρεία σε κίνηση βοήθειας ανεξάρτητη από τη δική σας», σπεύδει να υποσχεθεί (και να πράξει, όπως μαθαίνουμε) η Wolt. Παραδεχόμενη επί της ουσίας ότι, πίσω από την ταμπέλα του «συνεργάτη», κρύβεται σχέση εξαρτημένης εργασίας των διανομέων με την εταιρεία. Εχετε ακούσει άλλον αυτοαπασχολούμενο να περιμένει χρήματα, σαν φιλοδώρημα δηλαδή, από κάποια εταιρεία όταν τρακάρει με το όχημά του;
Στην εν λόγω «ομαδάρα», λοιπόν, οι ντελιβεράδες είναι κάτι σαν ελεύθεροι επαγγελματίες και πληρώνονται με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών (πρώην τίτλος κτήσης), το οποίο ενδείκνυται για εντελώς ευκαιριακού και περιστασιακού χαρακτήρα εργασίες.
Οπως αναφέρει η σύμβαση παροχής υπηρεσιών του «συνεργάτη-διανομέα»:
«Η Wolt δεν εγγυάται στον συνεργάτη-διανομέα συγκεκριμένη ποσότητα εκτελούμενων υπηρεσιών διανομής, καθώς η ποσότητα εξαρτάται από το πόσο θα χρησιμοποιούνται οι υπηρεσίες της Wolt και από τη διαθεσιμότητα του συνεργάτη-διανομέα. Η Wolt δεν εγγυάται ότι θα ανατεθούν υπηρεσίες διανομής, ακόμα και όταν ο συνεργάτης-διανομέας έχει δηλώσει στην πλατφόρμα ότι είναι διαθέσιμος».
Η Wolt «θέλει να επισημάνει ότι κάθε συνεργάτης-διανομέας θα κατανοήσει την ελευθερία και τις ευθύνες που περιλαμβάνονται στο μοντέλο αμοιβής», τονίζεται σε άλλο σημείο της σύμβασης.
Βέβαια, η πλατφόρμα αυτή, λόγω και του υψηλότερου μεροκάματου που δίνει μέχρι σήμερα συγκριτικά με τις επιχειρήσεις εστίασης, προέκυψε σαν λύση για πολλούς ανθρώπους που έμειναν άνεργοι λίγο πριν ή και μέσα στην πανδημία, αλλά και για άλλους που αναζητούν έξτρα εισόδημα.
Αλλωστε, οι διανομείς, ακόμα και ως μισθωτοί στα χιλιάδες καταστήματα εστίασης, στερούνται στην πράξη τα στοιχειώδη: «Δουλεύουμε 10ωρα και 12ωρα, ελάχιστοι εργοδότες δίνουν δώρα, υπερωρίες ή καλά μεροκάματα, άσε που όταν τρακάρεις έρχονται οι ίδιοι οι εργοδότες και σου παίρνουν το κουτί για να μην καταγραφεί το τροχαίο ως εργατικό ατύχημα», επισημαίνει στην «Εφ.Συν.» ντελιβεράς που προτίμησε τη Wolt από το «να του κλέβουν ακόμα και τα νόμιμα οι καταστηματάρχες της εστίασης».
To online delivery φαγητού καλπάζει
Υπολογίζεται ότι ο κύκλος εργασιών στην αγορά του online delivery φαγητού (η οποία γνωρίζει άνθηση λόγω πανδημίας και lockdown) έχει ήδη ξεπεράσει τα 500 εκατομμύρια ευρώ στη χώρα μας (πηγή: «Καθημερινή» 22/11/2020)
Σύμφωνα με το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (Eltrun) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η online παραγγελιοληψία έτοιμου φαγητού είναι η τρίτη πιο συχνή υπηρεσία που χρησιμοποιούν οι Ελληνες, μετά την online ενοικίαση τουριστικού καταλύματος και τη λήψη άλλων τουριστικών υπηρεσιών. Το ποσοστό των Ελλήνων που έκαναν ηλεκτρονικές παραγγελίες φαγητού, από 25% τον περασμένο Μάρτιο, έφτασε στο 38% τον Σεπτέμβριο του 2020 ενώ αυξητική είναι και η τάση των ηλεκτρονικών παραγγελιών τροφίμων και προϊόντων super market.
Η πρωτοπόρος της «UBER-οποίησης» του delivery
Η Wolt είναι η πρώτη εταιρεία online παραγγελίας στη χώρα μας που, χωρίς να απασχολεί η ίδια ντελιβεράδες ως μισθωτούς, ανέλαβε τη διανομή φαγητού εξυπηρετώντας επιχειρήσεις επισιτισμού και εστίασης όλων των ειδών και κατηγοριών. Εφερε, δηλαδή, την «UBER-οποίηση» του delivery και στη χώρα μας, με το ιλουστρασιόν περιτύλιγμα που βλέπετε στις διαφημίσεις οι οποίες κατακλύζουν τα social media, στα advertorials πολλών ΜΜΕ (κεκαλυμμένες διαφημίσεις υπό τη μορφή άρθρου ή ρεπορτάζ), αλλά και στις στάσεις των λεωφορείων.
Αφού ξεκίνησε από εστιατόρια «υψηλότερης κατηγορίας», τα οποία δεν παρέδιδαν μέχρι πρότινος φαγητό στο σπίτι, πλέον έχει επεκτείνει τη συνεργασία της με μεγάλες αλυσίδες (μεταξύ αυτών τα Starbucks, τα ΜcDonald’s, τα KFC κ.ά.), delicatessen, φούρνους, ζαχαροπλαστεία, καφέ κ.ά.
Χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες της Wolt, οι επιχειρηματίες απαλλάσσονται από όλες τις υποχρεώσεις τους απέναντι σε όλους ή αρκετούς από τους διανομείς που μεταφέρουν τα προϊόντα τους: μισθοδοσία, ασφάλιση, αποζημίωση σε περίπτωση ατυχήματος, παροχή οχήματος και Μέσων Ατομικής Προστασίας ή, σύμφωνα με τον νόμο 4611/2019, καταβολή αποζημίωσης τουλάχιστον 15% επί του βασικού μισθού για τα έξοδα κίνησης, συντήρησης και χρήσης, όταν οι διανομείς χρησιμοποιούν δικό τους όχημα.
- Διαβάστε: «Διανομείς freelancers στους δρόμους της Αθήνας», ρεπορτάζ του Τάσου Γιαννόπουλου και της Μαρίας Σιδηροπούλου στο «Solomon MAG», 21/2/2020
- «Ζητούνται “ευέλικτοι” ντελιβεράδες», Τάσος Γιαννόπουλος, «Εποχή», 6/2/2019).
Πίεση, αμοιβές, βραβεία και «ποινές»
Η αμοιβή ενός «συνεργάτη» της Wolt έχει ως εξής (τα ποσά είναι μεικτά):
■ από 2 έως 2,50 ευρώ ανά παραγγελία για απόσταση μέχρι 1,5 χιλιόμετρο (με προσαύξηση 0,03 ευρώ για κάθε 0,10 χλμ. μετά το πρώτο 1,5 χλμ.)
■ από 2 έως 2,70 ευρώ ανά παραγγελία για Παρασκευή/Σάββατο/Κυριακή (με την ανάλογη προσαύξηση)
■ 3,80 ευρώ ανά παραγγελία ανεξαρτήτως χιλιομετρικής απόστασης όταν βρέχει.
Υπάρχει επίσης το πακέτο της εγγυημένης ωριαίας απολαβής, ανεξάρτητα από τον αριθμό των παραδόσεων, το οποίο ξεκινάει από τα 5,50 ευρώ/ώρα τις καθημερινές και μπορεί να φτάνει τα 7,50 ευρώ/ώρα τις Κυριακές κατά τις βραδινές ώρες.
Οι υψηλότερες από τις προαναφερθείσες αμοιβές προσφέρονται στις ώρες αιχμής (από τις 10 το βράδυ μέχρι τα μεσάνυχτα) και οι χαμηλότερες στη διάρκεια της ημέρας (6 το πρωί με 8 το βράδυ).
Παράλληλα, μας λένε οι εργαζόμενοι, προβλέπονται και κάποια μπόνους: 5 ευρώ για 8 παραγγελίες Παρασκευή και Σάββατο, από τις 19.30 μέχρι τις 00.30, και 5 ευρώ για 12 παραγγελίες τις Κυριακές (12.00-20.00).
Για να υπολογίσει τα καθαρά του έσοδα ο κάθε διανομέας, αφαιρεί το 23,5% καθώς και τα έξοδα μετακίνησης (βενζίνες, φθορά του οχήματος), την ασφάλεια κ.λπ.
Ολα τα παραπάνω μπορεί ανά πάσα στιγμή να τα τροποποιήσει μονομερώς η Wolt. Σύμφωνα με εργαζομένους που μίλησαν στην «Εφ.Συν.», το 2019 η εταιρεία αποπειράθηκε να καταργήσει το μπόνους που δινόταν με τη συμπλήρωση 20 παραγγελιών και το επανέφερε με τη μορφή που αναφέρουμε παραπάνω όταν διαμαρτυρήθηκαν άτυπα και σε προφορικό επίπεδο ορισμένοι «παλιοί» διανομείς. Αλλωστε, η συνδικαλιστική δράση με τη θεσμοθετημένη της μορφή είναι πρακτικά αδύνατη εξαιτίας του status των «συνεργατών».
Το μεροκάματο φαίνεται κατά τι υψηλότερο από αυτό που βρίσκει κάποιος στην υπόλοιπη πιάτσα της εστίασης, εκεί δηλαδή όπου δεν υπερβαίνει τα 4 ευρώ την ώρα.
Αλλά δεν πρέπει να παραλείψουμε τις μεγάλες παγίδες που κρύβει το μοντέλο της Wolt. Τις αποτύπωσε γλαφυρά ο Κεν Λόουτς στην ταινία «Sorry we missed you» («Δυστυχώς απουσιάζατε»), όπου βλέπουμε πώς τέτοιου είδους πλατφόρμες θησαυρίζουν μετατρέποντας σκληρά εργαζόμενους σε… «ανεξάρτητους εργολάβους», ρημάζοντας τις παραδοσιακές εργασιακές σχέσεις.
Oι διανομείς της Wolt αξιολογούνται από τους πελάτες μέσω της εφαρμογής και σε τακτά χρονικά διαστήματα ενημερώνονται σχετικά με τα «βραβεία» που έλαβαν οι «ταχύτεροι» εξ αυτών και όσοι έδωσαν τις περισσότερες παραγγελίες.
O operational manager επιχειρεί διαρκώς να κρατάει ψηλά την απόδοση της «ομαδάρας», την ένταση, δηλαδή, της δουλειάς: «Λόγω της θερινής ραστώνης έχουν πέσει τελευταία οι βαθμολογίες μας – πρέπει όλοι μαζί να επαναφέρουμε τη μέση βαθμολογία στο 4,75, από το 4,70 που είναι σήμερα», προέτρεπε το καλοκαίρι. Μάλιστα, παρότρυνε (ή, μάλλον, πίεζε με ευγενικό τρόπο) τους διανομείς να επιλέγουν τις «δύσκολες ώρες», δηλαδή τις ώρες με καύσωνα, «για να προφυλάξουμε τις απολαβές σας και να μην αναγκαζόμαστε να αυξάνουμε τον στόλο» (βλέπε τους ανταγωνιστές – συνεργάτες).
Εκτός από τα βραβεία, υπάρχουν και οι συνέπειες: «Οποιος κλείσει βάρδια και δεν μπει, μένει εκτός για μία εβδομάδα», προειδοποιούσε στις 27/5/20 το ηλεκτρονικό μήνυμα με «τα νέα του διβδόμαδου». Δηλαδή, ο διανομέας θα έμενε εκτός συστήματος και άρα χωρίς δυνατότητα για μεροκάματα, αφού στις πλατφόρμες τύπου Wolt δεν υπάρχει καμία μονιμότητα ή ασφάλεια στην εργασία.
Δεν προβλέπονται 13ος και 14ος μισθός, επιδόματα, άδειες ασθενείας, τίποτα από όσα έχει, θεωρητικά, κατοχυρωμένα ένας μισθωτός εργαζόμενος του ιδιωτικού τομέα στη χώρα μας.
Και φυσικά δεν υπάρχει αποζημίωση απόλυσης αν και όταν μείνει χωρίς δουλειά επειδή δεν ανταποκρίθηκε στα στάνταρ που θέτει κάθε φορά η Wolt, ενώ η καταφυγή στη δικαιοσύνη είναι ένας Γολγοθάς.
15 ώρες τη μέρα στο τιμόνι για ετήσια έσοδα 10.000 ευρώ
«Η οργάνωση της εργασίας στην οικονομία της πλατφόρμας εξαϋλώνει το παραδοσιακό πλαίσιο προστασίας του εργαζόμενου, ο οποίος είχε πλήρες και σταθερό ωράριο, “σταθερό” εργοδότη, δηλαδή σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρονικού διαστήματος. Επιβάλλει έτσι την ακραία ευελιξία, ακυρώνοντας στην πράξη την εργατική νομοθεσία», σχολιάζει στην «Εφ.Συν.» ο εργατολόγος Γιώργος Γκίκας.
«Εκτός από την πίεση των στελεχών της εταιρείας, η ίδια η φύση της πλατφόρμας μάς ωθεί στο να δουλεύουμε διαρκώς. Σκέφτεσαι, “γιατί να μην πάω ακόμα μία παραγγελία, αφού μου ήρθε ειδοποίηση” – δεν υπάρχει άλλωστε έναρξη και λήξη βάρδιας, όταν (μπορείς να) είσαι διαρκώς συνδεδεμένος», αναφέρει άλλος διανομέας της Wolt που επίσης θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Μας λέει ότι πολλοί διανομείς δουλεύουν ακόμα και 15 και 16 ώρες την ημέρα ώστε να βγάλουν καλά χρήματα γιατί δεν ξέρουν τι μπορεί να ξημερώσει αύριο ή αν θα συνεχίσουν να είναι συνεργάτες της Wolt. Παρά την εξάντληση, μερικά ευρώ ακόμα είναι δελεαστικά για τους «παίχτες», αφού η «ομάδα» δεν έχει για κανέναν μόνιμα εξασφαλισμένη θέση στο παιχνίδι.
Είναι προφανές ότι ο κίνδυνος για ατυχήματα αυξάνεται κατακόρυφα όταν κάποιος είναι στο τιμόνι επί τόσες πολλές ώρες, ενώ δεν υπάρχει κανένας που να ελέγχει το ωράριο των διανομέων της Wolt ή να εμποδίζει την παραβίαση των πλέον στοιχειωδών κανόνων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (βλέπε για το αντίστοιχο φαινόμενο στο Μεξικό:
Σύμφωνα με τη σειρά-ντοκιμαντέρ με τίτλο «Οι αόρατοι: οι εργάτες του κλικ», παραγωγής του France.TV, ο μέσος χρόνος εργασίας για τους διανομείς φαγητού σε αντίστοιχες πλατφόρμες της Γαλλίας, κυρίως νεαρούς άνδρες που ανήκουν σε μειονότητες, είναι περίπου 60-70 ώρες την εβδομάδα!
Βέβαια, όσο και να δουλέψει στην Ελλάδα κάποιος που αμείβεται με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών, τα έσοδά του δεν μπορούν υπερβαίνουν το ποσό των 10.000 ευρώ ετησίως (μεικτά). Μετά, μένει αναγκαστικά για όσο χρειαστεί στον… πάγκο της ομάδας ή πρέπει να ανοίξει μπλοκάκι.
«Βρίσκεσαι διαρκώς στον δρόμο περιμένοντας να χτυπήσει στην εφαρμογή του κινητού σου η επόμενη παραγγελία, με βάση τον αλγόριθμο και την τοποθεσία σου. Μάλιστα, οι διαδρομές είναι τεράστιες, σαν να κάνεις δύο παραγγελίες κάθε φορά, αφού μπορεί να καλύπτεις μεγάλες περιοχές και σε κάθε παραγγελία πρέπει υποχρεωτικά να διανύσεις και την απόσταση μέχρι το μαγαζί από το οποίο θα πάρεις το πακέτο για να το μεταφέρεις στον επόμενο πελάτη.
Π.χ. από το Παγκράτι όπου έχεις βρεθεί, μπορεί να πρέπει να πας μέχρι το Σύνταγμα για να παραλάβεις την επόμενη παραγγελία κ.ο.κ. Αν, ας πούμε, κάνεις 40 παραγγελίες την ημέρα, είναι σαν να έχεις κάνει 80. Στη Wolt μπορούν να αντεπεξέλθουν μόνο νέοι σε ηλικία που αντέχουν τους εξαντλητικούς ρυθμούς», περιγράφει στην «Εφ.Συν.» ένας άλλος διανομέας της Wolt, υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας.
Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του δεν έχουν σταθερή βάση ή συγκεκριμένο σημείο αναφοράς, ούτε άμεση πρόσβαση σε χώρους υγιεινής για τουαλέτα και πλύσιμο χεριών, κάτι ιδιαίτερα επικίνδυνο σε καιρούς πανδημίας. Ούτε, βέβαια, σταθερό στεγασμένο χώρο αναμονής και προφύλαξης από τον καύσωνα, τη βροχή και το κρύο. Ισως τους έχετε δει περνώντας από το Σύνταγμα να στριμώχνονται πολλοί μαζί στη συμβολή της Σταδίου με την Καραγεώργη Σερβίας, στο υπόστεγο της Εθνικής Τράπεζας, περιμένοντας την επόμενη παραγγελία.
Η εγκύκλιος που μένει για την ώρα ανεφάρμοστη
Η εργασία μέσω ψηφιακών πλατφορμών ή εφαρμογών έχει απασχολήσει ήδη τα δικαστήρια αρκετών ευρωπαϊκών χωρών, τα οποία έκριναν το καθεστώς απασχόλησης των διανομέων και πιο συγκεκριμένα εάν πρόκειται για μισθωτούς ή για αυτοαπασχολούμενους, καταλήγοντας κατά περίπτωση σε διαφορετικά συμπεράσματα.
«Γενικά το τοπίο σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο παραμένει αρρύθμιστο ή νεφελώδες, καθώς οι πλατφόρμες που μετασχηματίζουν την εργασία στην εποχή του ψηφιακού καπιταλισμού ελέγχονται από πανίσχυρες πολυεθνικές επιχειρήσεις-κλειδιά, με έδρα στη Silicon Valley ή στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ», σημειώνει ο Γ. Γκίκας.
Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει σχετική νομολογία. Ωστόσο, μία πολύ πρόσφατη (4/11/2020) εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας (45628/414/2020), λαμβάνοντας υπόψη και την απάντηση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. στο Εργατοδικείο της Αγγλίας (22/4/2020), τονίζει ότι το είδος της σύμβασης εργασίας όσων απασχολούνται στη διανομή προϊόντων (εστίασης), προσιδιάζει στη φύση και τα χαρακτηριστικά της εξαρτημένης σχέσης εργασίας και πάντως δεν είναι συμβατή με την αμοιβή των εν λόγω εργαζομένων με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών (πρώην τίτλος κτήσης), το οποίο ενδείκνυται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, εντελώς ευκαιριακού και περιστασιακού χαρακτήρα.
Στην εν λόγω εγκύκλιο τονίζεται ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι αρμόδιοι να ελέγξουν τα πραγματικά περιστατικά της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά και βάσει αυτών να κρίνουν τον προσήκοντα τρόπο αμοιβής και ασφάλισης (αναλυτικά η εγκύκλιος):
Η εγκύκλιος, δηλαδή, ξεκαθαρίζει ότι οι διανομείς της Wolt πρέπει να έχουν εξαρτημένη σχέση εργασίας και δεν είναι αυτοαπασχολούμενοι (συνεργάτες). Ωστόσο, πετάει επί της ουσίας το μπαλάκι στους ελεγκτικούς μηχανισμούς (ΙΚΑ και Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) οι οποίοι, αδρανοποιημένοι και υποβαθμισμένοι, δεν έχουν τα εργαλεία να ασκήσουν τέτοιου είδους καθήκοντα.
Ο γενικός διευθυντής Εργασιακών Σχέσεων του υπουργείου Εργασίας, Κωνσταντίνος Αγραπιδάς, ο οποίος ενεπλάκη ενεργά στην έκδοση της εν λόγω εγκυκλίου, τονίζει στην «Εφ.Συν.» ότι η «πολύ σημαντική» εγκύκλιος δεσμεύει τις εταιρείες και δεν χρειάζεται κάποια περαιτέρω νομοθετική παρέμβαση. «Είναι ξεκάθαρο ότι η εργασία των διανομέων αποτελεί σταθερή εργασιακή σχέση και το υπουργείο παρενέβη στο ζήτημα διότι παρατηρήσαμε το φαινόμενο να εκδίδονται παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών κάθε 15 μέρες, ενώ αυτό το καθεστώς πληρωμής και φορολόγησης πρέπει να αξιοποιείται μία φορά το εξάμηνο, για περιστασιακές εργασίες», αναφέρει ο κ. Αγραπιδάς.
Υποστηρίζει ότι η εγκύκλιος ενισχύει και τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, καθώς «όσες πληρώνουν με τίτλο κτήσης απαλλάσσονται από μεγάλο μέρος του μισθολογικού κόστους». Ωστόσο, θεωρεί ότι πρέπει να δοθεί ευρωπαϊκή απάντηση, ενδεχομένως με την έκδοση Οδηγίας, γιατί το φαινόμενο αφορά τις ψηφιακές πλατφόρμες που εξαπλώνονται παγκοσμίως.
«Στην πραγματικότητα δεν αλλάζει κάτι στην καθημερινότητα των διανομέων. Αν, σε περίπτωση ατυχήματος ή άλλης διεκδίκησης, στραφούν δικαστικά κατά της Wolt, πέφτει σε αυτούς το βάρος της απόδειξης ότι ήταν εργαζόμενοι και όχι “συνεργάτες”», επισημαίνει από την πλευρά του ο Γ. Γκίκας. Πράγματι, από το ρεπορτάζ μας προκύπτει ότι ουδεμία μεταβολή επήλθε στις εργασιακές σχέσεις της Wolt μετά την έκδοση της εγκυκλίου.
«Η εγκύκλιος δεν αποτελεί πηγή Δικαίου και δεν δεσμεύει κανένα δικαστήριο, το ζήτημα θα μπορούσε να λυθεί μόνο με νομοθετική παρέμβαση της (εκάστοτε) κυβέρνησης», προσθέτει ο εργατολόγος.
Μέχρι τότε, οι συνεργάτες της Wolt, αν και όταν πέφτουν θύματα ατυχήματος, θα περιμένουν την εθελοντική συνεισφορά της «ομαδάρας» και των υπόλοιπων διανομέων. Τουλάχιστον, τους έχουν πείσει (;) αυτού του είδους οι εταιρείες ότι είναι «αφεντικά του εαυτού τους» – όπως ακριβώς λέει ο Ρίκι, πρωταγωνιστής στην ταινία του Κεν Λόουτς…
Δημοψήφισμα στην Καλιφόρνια:
Uber και Lyft νίκησαν τους εργαζομένους
Η έρευνα για την καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων από τα μοντέλα της gig economy στη χώρα μας γίνεται με φόντο το πρόσφατο δημοψήφισμα στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ (3/11/20), εξαιτίας του οποίου οι οδηγοί των πλατφορμών έχασαν τα δικαιώματα των μισθωτών και θεωρούνται πλέον ανεξάρτητοι εργολάβοι.
Uber και Lyft απαίτησαν και, έπειτα από μια πολυδάπανη εκστρατεία, κατάφεραν να υπερπηδήσουν έναν πολιτειακό νόμο που τις ανάγκαζε να ασφαλίζουν και να μισθώνουν τους οδηγούς που είχαν στις υπηρεσίες τους ως κανονικούς εργαζομένους με δικαιώματα και επιδόματα (βλέπε κείμενο του Μπάμπη Μιχάλη στην «Εφ.Συν.», 5/11/2020).
Η «Πρόταση 22» προβλέπει ότι οι εταιρείες-πλατφόρμες θα δίνουν κάποια μέτρια επιδόματα στους οδηγούς, αλλά όχι τις πολύ ακριβότερες παροχές (άδειες, ασφαλιστική κάλυψη κ.λπ.), που θα έπρεπε να αναλάβουν έναντι εργαζομένων με πλήρη απασχόληση.
Το καθεστώς ελεύθερων επαγγελματιών μεταφράζεται σε εξοικονόμηση 392 εκατ. δολαρίων για κάθε εταιρεία, όπως υπολογίζει το Reuters. Οπότε τα πάνω από 200 εκατ. δολάρια που διέθεσαν οι ενδιαφερόμενοι και οι υποστηρικτές τους για την εκστρατεία του δημοψηφίσματος, άξιζαν και με το παραπάνω.
Ο καταιγισμός της εκστρατείας των εταιρειών, μέσα σε έξι εβδομάδες, κατάφερε να μετατρέψει σε 58%, το αρχικό 39% των ψηφοφόρων που δήλωνε πως θα ψήφιζε «ναι» στην «Πρόταση 22»!
Οσο για το αντίπαλο στρατόπεδο; Τα τρία βασικά συνδικάτα που σήκωσαν το βάρος της εκστρατείας του «όχι» στην «Πρόταση 22» (Service Employees International Union, United Food and Commercial Workers και Teamsters), είχαν στη διάθεσή τους μόλις 16 εκατ. δολάρια για να στήσουν την εκστρατεία προβολής των θέσεών τους…
Στο μεταξύ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας αναμένεται να εκδώσει την τελική του απόφαση μέσα στο 2020, έπειτα από δικαστική μάχη πέντε ετών, στη διάρκεια της οποίας η Uber επιδίωξε να μην υπαχθούν οι οδηγοί της σε καθεστώς εξαρτημένης εργασίας
Η Wolt, παρά τις επανειλημμένες «οχλήσεις» μας μέσω mail, δεν απάντησε στα αναλυτικά ερωτήματα που στείλαμε στις 9/11/2020 σχετικά με τις εργασιακές σχέσεις και τα ατυχήματα των διανομέων της. Απευθυνθήκαμε επίσης ηλεκτρονικά σε αντίστοιχες πλατφόρμες, όπως το Delivery.gr, το stoferno.gr, προκειμένου να μάθουμε αν εφαρμόζουν το ίδιο μοντέλο εργασιακών σχέσεων, αλλά δεν λάβαμε καμία απάντηση.