του Διονύση Τεμπονέρα
Η κυβέρνηση αντί να στηρίξει τις θέσεις εργασίας εξ αρχής, απροκάλυπτα ευνοεί όσες επιχειρήσεις αναμένεται να προχωρήσουν σε μείωση προσωπικού.
Τις κατευθυντήριες γραμμές για το πώς θα γίνει η διανομή των κονδυλίων, των έως 32 δισ. ευρώ, που δικαιούται η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ, έδωσε πριν από λίγες ημέρες στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στα κείμενα καταγράφονται αναλυτικά οι άξονες επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, στους οποίους συστήνεται να δοθεί προτεραιότητα από τα κράτη μέλη.
Είναι χαρακτηριστική στις προτάσεις της Επιτροπής στο δημοσιονομικό πεδίο η έμφαση, που δίνεται στη μείωση του μη μισθολογικού κόστους, μέσω περιορισμού των φόρων και εισφορών στην εργασία, αλλά με «ουδέτερο τρόπο» για τον προϋπολογισμό, δηλαδή με πρόβλεψη ώστε να μη μειωθούν τα κρατικά έσοδα.
Σε άλλο στόχο για τις μεταρρυθμίσεις, που συστήνονται στην αγορά εργασίας, προτείνεται η βελτίωση της κάλυψης των βραχυχρόνιων προγραμμάτων εργασίας και επιδομάτων ανεργίας.
Πόσο εύκολος όμως αλλά και αθώος είναι τελικά, αυτός ο τετραγωνισμός του κύκλου;
Οι ευρωπαίοι εταίροι, ουσιαστικά ενέκριναν το σχέδιο Πισσαρίδη, αφού οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, περιλαμβάνονται στην περίφημη Έκθεση.
Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση προωθεί μεν την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις μονάδες, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός στην ΔΕΘ, αλλά παράλληλα ψήφισε τροπολογία και για την επιδότηση 100.000 νέων θέσεων εργασίας με πλήρη κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών για 6 μήνες, ώστε να μειωθεί η ανεργία.
Μάλιστα μόλις πριν λίγες ημέρες εκδόθηκε και η εφαρμοστική ΚΥΑ.
- Το πρώτο ερώτημα είναι πώς με απώλειες συνολικά 1 δις ευρώ το 2021 (800 εκ. ευρώ από τη μείωση των εισφορών κατά 3 μονάδες και άλλα 250 εκ. από την προηγούμενη μείωση του Ιουνίου κατά 0,9%) ο ΟΑΕΔ θα κατορθώσει να βελτιώσει και να αναμορφώσει τα προγράμματα εργασίας αλλά και τα επιδόματα ανεργίας.
- Η εξίσωση δεν βγαίνει και αυτό αποτυπώνεται, στην αλλαγή της στρατηγικής των προγραμμάτων απασχόλησης που εκπονεί ο ΟΑΕΔ, από το διάστημα της πανδημίας και ειδικά από το καλοκαίρι και μετά, που ξεκίνησε η ραγδαία αύξηση της ανεργίας.
- Επισκεπτόμενος κανείς την ιστοσελίδα του ΟΑΕΔ, παρατηρεί τα προγράμματα επιδότησης της εργασίας, που τρέχουν ήδη από τον Ιούλιο για περίπου 30.000 επιδοτούμενους ανέργους.
Χαρακτηριστικά, στην από 22.7.2020 πρόσκληση του ΟΑΕΔ για το πρόγραμμα απασχόλησης «ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 8.000 ΑΝΕΡΓΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 18-29 ΕΤΩΝ» διαπιστώνει κανείς το εξής:
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη μίας επιχείρησης στο πρόγραμμα είναι να μην έχει προβεί σε μείωση του προσωπικού της κατά τη διάρκεια τριμήνου πριν την ημερομηνία υποβολής της εντολής κενής θέσης (κεφάλαιο 4). Σε αντίθετη περίπτωση η επιχείρηση αποκλείεται.
Η αιτία για τον συγκεκριμένο όρο, είναι να μην προκύψει το φαινόμενο, η επιχείρηση να ευνοηθεί μέσω του προγράμματος και της σχετικής επιδότησης, εφόσον έχει απολύσει προσωπικό, να μην επιδοτηθεί δηλαδή, η υποκατάσταση προσωπικού, με μικρότερες αμοιβές. Αντίστοιχοι όροι υπάρχουν και στα υπόλοιπα προγράμματα του ΟΑΕΔ για την πρόσληψη πτυχιούχων, για ανέργους 30 ετών και άνω και για μακροχρόνια ανέργους από 55-67 ετών κλπ. που ισχύουν από τον Ιούλιο. - Το παράδοξο όμως είναι ότι με την τροπολογία που ψηφίστηκε στο αθλητικό νομοσχέδιο και αφορά τις προϋποθέσεις ένταξης των επιχειρήσεων στις 100.000 επιδοτούμενες θέσεις εργασίας αντίστοιχος όρος δεν υπάρχει!
Η ρύθμιση ΔΕΝ περιορίζει τη δυνατότητα υποκατάστασης των υφιστάμενων θέσεων εργασίας με νέες επιδοτούμενες προσλήψεις, καθώς προβλέπει ότι ο αριθμός των ενεργών θέσεων εργασίας στην επιχείρηση που θα ενταχθεί στο πρόγραμμα, πρέπει να είναι ο ίδιος με τον αριθμό εργαζομένων που απασχολεί κατά τη δημοσίευση της νομοθετικής ρύθμισης, δηλαδή στις 18.9.2020.
Εάν όμως η επιχείρηση έχει απολύσει για παράδειγμα το μισό καλά αμειβόμενο προσωπικό εδώ και τρεις μήνες, προ της δημοσίευσης του νόμου, άρα και πριν από την ένταξη στο μηχανισμό, δεν έχει κανένα απολύτως πρόβλημα να ενταχθεί στο νέο πρόγραμμα!
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αυτονόητο: Ποιός έχει δίκιο στο σχεδιασμό των προγραμμάτων, όταν μάλιστα μεσολάβησε τόσο λίγος χρόνος, μεταξύ των νέων προγραμμάτων απασχόλησης;
Ο ΟΑΕΔ, που με την πάγια πρακτική του, δεν επιδοτεί όσους έχουν πρόσφατα απολύσει προσωπικό ή η κυβέρνηση, με την επιλογή που έκανε με τις 100.000 επιδοτούμενες θέσεις, άνευ του σχετικού όρου;
Σε κάθε περίπτωση το αρμόδιο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων είναι εκτεθειμένο για αυτήν την ασυμφωνία.
Μια εξήγηση βέβαια, που έρχεται αυτόματα στο νου, είναι ότι το νέο πρόγραμμα έχει ακριβώς το στόχο, να βοηθήσει τις απολύσεις και να επιτύχει την μείωση του μισθολογικού κόστους με την υποκατάσταση προσωπικού, με πρόσχημα την ελάφρυνση των επιχειρήσεων, από το μη μισθολογικό κόστος.
Στο συμπέρασμα αυτό, κατατείνει κανείς, αν συνυπολογίσει, το άρθρο 5 της ΚΥΑ που ορίζει ότι :
«Στις επιχειρήσεις-εργοδότες που εντάσσονται στο πρόγραμμα ο μέσος όρος του αριθμού των εργαζομένων για το χρονικό διάστημα των έξι μηνών που επιδοτείται κάθε νέα θέση εργασίας, πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό εργαζομένων που είχαν την 18/9/2020, προσαυξημένος κατά τον αριθμό των νέων επιδοτούμενων εργαζομένων».
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι, ο τίτλος του άρθρου 5 είναι ψευδεπίγραφος. Δεν απαγορεύονται οι απολύσεις, αλλά υπάρχει απλά ρήτρα διατήρησης του ίδιου αριθμού εργαζομένων. Αν ένας εργοδότης θέλει να απολύσει τον καλά αμειβόμενο ήδη εργαζόμενο του και να τον αντικαταστήσει, με ένα πιο φθηνό, δεν έχει κανένα πρόβλημα να το πράξει, αρκεί ο αριθμός στο σύνολο, να είναι ο ίδιος. Ακόμα και αν οι νέοι εργαζόμενοι είναι των 200 ευρώ!
Η κυβέρνηση δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει όλους τους διαθέσιμους εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, για να επιτύχει την πιο βίαιη αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας των τελευταίων ετών. Αντί να στηρίξει τις θέσεις εργασίας εξ αρχής, μέσω της επιδότησης των μισθών και όχι της ανεργίας, απροκάλυπτα ευνοεί όσες επιχειρήσεις αναμένεται να προχωρήσουν σε μείωση προσωπικού.
Συνεπώς, δεν πρόκειται για μηχανισμό επιδότησης απολύσεων, αλλά για εργοδοτικό κίνητρο για περισσότερες απολύσεις και «φτηνότερους» εργαζόμενους.
*Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος – Εργατολόγος
**Διαβάστε παρακάτω την Δημόσια Πρόσκληση του Υπουργείου Εργασίας.