Η ελληνική κυβέρνηση με τις ultra νεοφιλελεύθερες διαθέσεις ήταν «έτοιμη» από καιρό. Μήνες πριν δημιουργηθεί το SURE είχε φροντίσει να μετατρέψει τη χώρα σε «παράδεισο μερικής απασχόλησης» με την από 20.3.2020 ΠΝΠ, που προβλέπει μισό μισθό για μισή δουλειά. Έστρωσε δηλαδή το έδαφος για να συντελεστεί μια βίαιη φτωχοποίηση των εργαζομένων που χάνουν ακόμα και με το πρόγραμμα SURE το 1/5 των αποδοχών τους
Του Διονύση Τεμπονέρα*
Την εβδομάδα που μας πέρασε δημοσιεύτηκε ο κανονισμός (Ε.Ε.) 2020/672 του Συμβουλίου της 19ης Μαΐου 2020 σχετικά με τη θέσπιση ευρωπαϊκού μέσου προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) λόγω της επιδημικής έκρηξης της Covid-19.
Στα άρθρα του κανονισμού τονίζεται ο προσωρινός (;) και συμπληρωματικός του χαρακτήρας για την αντιμετώπιση της αιφνίδιας αύξησης των δημόσιων δαπανών που αντιμετωπίζουν οι χώρες-μέλη ως αποτέλεσμα των προσπαθειών τους για την αντιμετώπιση των άμεσων αρνητικών συνεπειών της κρίσης λόγω της νόσου Covid-19.
Στο άρθρο 3 του κανονισμού ορίζεται ότι η στήριξη στο πλαίσιο του μέσου SURE θα πρέπει ιδίως να στηρίζει την αυξημένη οικονομική επιβάρυνση των κρατών – μελών για τα προγράμματα μείωσης του ωραρίου και ως εκ τούτου των μισθωτών και των αυτοαπασχολούμενων από τους κινδύνους της ανεργίας και της απώλειας εισοδήματος.
Το άρθρο 4 ορίζει ότι η χρηματοδοτική συνδρομή στο πλαίσιο του προτεινόμενου μέσου SURE θα λάβει τη μορφή δανείου που χορηγείται στο ενδιαφερόμενο κράτος – μέλος.
Η «α λα ελληνικά» εφαρμογή του
Από τα ανωτέρω προκύπτουν μερικά κρίσιμα συμπεράσματα για την εφαρμογή του μηχανισμού, αναμένοντας φυσικά και την ΠΝΠ που θα εκδοθεί για την «α λα ελληνικά» εφαρμογή του προγράμματος.
1. Αρχικά ο μηχανισμός είναι δάνειο με ειδικούς κανόνες σχετικά με την εκταμίευση, τις δανειοληπτικές και τις δανειοδοτικές πράξεις, τους κανόνες προληπτικής εποπτείας που εφαρμόζονται στο χαρτοφυλάκιο των δανείων στο πλαίσιο του μέσου και τη διαχείριση των δανείων.
Συνεπώς, το πόσα χρήματα θα εξασφαλίσει η χώρα από τα 100 δισ. των διαθεσίμων δεν έχει καθοριστεί ακόμα, αφού προβλέπεται διαδικασία εκτίμησης των αναγκών του κράτους. Πριν υποβάλει πρόταση στο Συμβούλιο, η Επιτροπή διαβουλεύεται με το ενδιαφερόμενο κράτος – μέλος για να εξακριβώσει την αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των πραγματικών και, ενδεχομένως, προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών που συνδέονται άμεσα με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα, καθώς και κατά περίπτωση με τα σχετικά μέτρα που αφορούν την Υγεία στο κράτος – μέλος που αιτείται χρηματοδοτική συνδρομή, τα οποία συνδέονται με την έκτακτη περίσταση που προκλήθηκε από την επιδημική έκρηξη του SARS-CoV-2.
Προς τον σκοπό αυτό το ενδιαφερόμενο κράτος – μέλος παρέχει στην Επιτροπή κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία. Επιπλέον, η Επιτροπή επαληθεύει τη συμμόρφωση και με τους κανόνες «προληπτικής εποπτείας».
2. Στον μηχανισμό στήριξης περιλαμβάνονται και οι αυτοαπασχολούμενοι (οικονομολόγοι, γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι κ.ά.) που κινδυνεύουν από άμεση απώλεια εισοδήματος. Συνεπώς, η κυβέρνηση έχει κάθε δυνατότητα να βοηθήσει, για παράδειγμα, τους δικηγόρους, που επί τρεις μήνες αντιμετώπισαν το κλείσιμο των δικαστηρίων.
3. Τα χρήματα, δυστυχώς, προορίζονται μόνο για προγράμματα μείωσης ωραρίου. Εδώ η ευρωπαϊκή τεχνοδομή εμφανίζεται αδικαιολόγητα ιδεοληπτική, αφού εκταμιεύει έστω και με τη μορφή δανείου 100 δισ. ευρώ, αλλά θέτει διαρθρωτικά προαπαιτούμενα εις βάρος του κόσμου της εργασίας.
Διότι ακριβώς συμπεριφέρεται με αδικαιολόγητες νεοφιλελεύθερες εμμονές όταν, ενώ διαθέτει τα χρήματα που θα μπορούσαν να στηρίξουν θέσεις πλήρους απασχόλησης, κινητροδοτεί τις ευέλικτες μορφές εργασίας. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να ενισχύσει τον εργοδότη, ώστε να τον ελαφρύνει και να συμπληρώσει ένα τμήμα του μισθού, αποτρέποντάς τον ακριβώς από τη μετατροπή της σύμβασης από πλήρη σε μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση.
Η ultra νεοφιλελεύθερη ελληνική κυβέρνηση
Στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης θα ανακουφιζόταν προσωρινά, ενώ ο εργαζόμενος θα διατηρούσε ακέραιες τις αποδοχές του. Βέβαια, η ελληνική κυβέρνηση με τις ultra νεοφιλελεύθερες διαθέσεις ήταν «έτοιμη» από καιρό. Μήνες πριν δημιουργηθεί το SURE είχε φροντίσει να μετατρέψει τη χώρα σε «παράδεισο μερικής απασχόλησης» με την από 20.3.2020 ΠΝΠ, που προβλέπει μισό μισθό για μισή δουλειά. Έστρωσε δηλαδή το έδαφος για να συντελεστεί μια βίαιη φτωχοποίηση των εργαζομένων που χάνουν ακόμα και με το πρόγραμμα SURE το ένα πέμπτο των αποδοχών τους.
4. Το πρόγραμμα SURE όπως πρόκειται να εφαρμοστεί στην Ελλάδα απαγορεύει τη δυνατότητα στον εργοδότη να μετατρέψει συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε πλήρους. Λογικό, θα σκεφτεί κανείς, προκειμένου να μην προκύψει καταστρατήγηση του «σκοπού» του μηχανισμού. Ενώ όμως η επιδότηση μισθού θα καλύπτει όλους τους υφιστάμενους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, από τις μέχρι σήμερα εξαγγελίες εξαιρούνται οι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι που απασχολούνται με συμβάσεις εργασίας μερικής απασχόλησης, οι οποίοι σύμφωνα με τα ισχύοντα εντάσσονται κανονικά και στα νέου τύπου προγράμματα εκ περιτροπής απασχόλησης, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στην απόλυτη οικονομική εξαθλίωση.
Η ελληνική κυβέρνηση, αντί να εξασφαλίσει αξιοπρεπείς αμοιβές για τους εργαζόμενους της πατρίδας μας, δημιούργησε το υπόστρωμα της οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής που προελαύνει. Η Ευρώπη συνεχίζει να οξύνει τις κοινωνικές ανισότητες, ειδικά στον Νότο, δημιουργώντας «εργαζόμενους πολλών ταχυτήτων».
Οι εργαζόμενοι παρακολουθούν τον «χορό των δισεκατομμυρίων», αλλά για ένα πράγμα πρέπει να είναι «SURE»: αυτοί δεν θα πάρουν…!
* Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι δικηγόρος – εργατολόγος