Σε όλους πλέον είναι κατανοητό (μετά και την ανακοίνωση των στοιχείων της εγγεγραμμένης ανεργίας από τον ΟΑΕΔ) ότι η υγειονομική κρίση προκαλεί κρίση στην αγορά εργασίας με σημαντική αύξηση των ποσοστών της ανεργίας η οποία θα είναι ιδιαίτερα αισθητή σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας οι οποίοι όμως συμμετέχουν σημαντικά στο ΑΕΠ της χώρας ( για παράδειγμα τουρισμός, εστίαση). Εδώ φαίνεται η στρεβλή ανάπτυξη της χώρας που αντί εν μέσω οικονομικής κρίσης να πάρει τα μαθήματά της και να δώσει σημασία στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας στράφηκε παραδόξως στην εύκολη λύση της ανάπτυξης του τουριστικού κλάδου και προϊόντος. Εκεί που βέβαια δραστηριοποιούνται μεγάλοι επιχειρηματικοί κύκλοι και συμφέροντα.
Η μείωση του ΑΕΠ θα συμπαρασύρει και άλλους κλάδους της οικονομίας με αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο πολύ σύντομα να ζήσουμε φαινόμενα και ποσοστά αύξησης της ανεργίας πολύ χειρότερα από την οικονομική κρίση της δεκαετίας που μας πέρασε.
Σε μια κοινωνία που ακόμη δεν έχει βγει από την προηγούμενη κρίση ( τα ποσοστά της εγγεγραμμένης ανεργίας αρχές του 2020 ήταν ιδιαίτερα υψηλά με αυξητικές τάσεις) υπάρχει κίνδυνος να υπάρξουν καταστάσεις μη αναστρέψιμες για αρκετά χρόνια. Μόνιμη πλέον φτωχοποίηση του εργατικού δυναμικού της χώρας, όχι μόνο των μισθωτών, με απρόβλεπτες συνέπειες όχι μόνο για την οικονομία αλλά και για τον κοινωνικό ιστό και την μεταβολή της κοινωνικής διαστρωμάτωσης της χώρας.
Η συγκεκριμένη κρίση πανδημίας, απέδειξε σε παγκόσμιο επίπεδο ( και εντέχνως μέρα με τη ημέρα αποσιωπάται ) ότι η κοινωνία και η οικονομία σε περιόδους κρίσεων μπορεί να ελπίζει και να στηρίζεται μόνο σε Δημόσιες δομές. Δομές (νοσοκομειακές, ιατρικές, εκπαιδευτικές, προνοιακές και άλλες) οι οποίες θα αναλάβουν να αξιοποιήσουν την δυναμική της κάθε χώρας με μοναδικό στόχο το όφελος της κοινωνίας. Οι Υπηρεσίες αυτές είναι το οικοδόμημα πάνω στον οποίο στηρίζεται η ύπαρξη και η συνοχή της κοινωνίας και θα πρέπει όχι μόνο απλά να υπάρχουν αλλά και να ενισχύονται έτσι ώστε να μπορούν να αποδίδουν να στηρίζουν και αντικρούουν οποιαδήποτε κρίση οιασδήποτε μορφής χτυπήσει ή (ξανα) χτυπήσει τα θεμέλια της κοινωνίας. Όταν τα πάντα ήταν κλειστά ο Δημόσιος τομέας λειτουργούσε ήταν εκεί γιατί έπρεπε η κοινωνία να υποστηρίζεται.
Σε μια εποχή όπου επικρατεί η εύκολη εικόνα και η απλή επικοινωνία, σε μια εποχή στην οποία αναζητούνται επιμελώς ήρωες, σε μια εποχή στην οποία προβάλλεται η ατομικότητα και όχι η συλλογική η κοινωνική πρωτοβουλία και ευθύνη, αποδείχτηκε ότι ήρωας είναι μόνο ένας, η Δημόσια Υπηρεσία που παράγει κοινωνικό έργο και είναι πάντα εκεί για να αποσοβεί οποιαδήποτε κρίση προκύψει, είτε είναι υγειονομική είτε είναι προνοιακή είτε είναι εργασιακή.
Ο ΟΑΕΔ ο μοναδικός Δημόσιος φορέας Απασχόλησης, καλείται να αντιμετωπίσει μια πρωτόγνωρη κρίση, με μειωμένο προυπολογισμό για το 2020 σε σχέση με πέρυσι. Ένα από τα επιχειρήματα των υποστηρικτών της μείωσης του προϋπολογισμού του ΟΑΕΔ ήταν ότι, “που θα πάει” έρχεται τελικά η πολυπόθητη ανάπτυξη και δεν θα χρειάζονται αρκετοί πόροι πλέον για την εφαρμογή πολιτικών απασχόλησης επειδή η αγορά έχει τη δύναμη να ρυθμίζει τις όποιες ανισορροπίες. Εξάλλου θα γίνονται προσλήψεις και θα μειώνεται συνεχώς η ανεργία. Ήταν κάποια από τα επιχειρήματα τα οποία όμως καταρρίπτονταν κάθε μέρα το τελευταίο τρίμηνο. Η ανάπτυξη δεν ήρθε, ο στόχος όμως των υποστηρικτών μιας πιο αδύναμης παρέμβασης του ΟΑΕΔ στην αγορά εργασίας, κερδήθηκε.
Ο ΟΑΕΔ είναι ο Δημόσιος Οργανισμός ο οποίος είναι επιφορτισμένος με το δύσκολο έργο της συνεχούς παρέμβασης στο φαινόμενο της ανεργίας, της παροχής των μέσων στήριξης του εργατικού δυναμικού της χώρας, μέσω συγκεκριμένων πολιτικών, ενεργητικών ή και παθητικών που ανάλογα με την οικονομική περίοδο σχεδιάζονται και εφαρμόζονται.
Είναι όμως ο ΟΑΕΔ σήμερα, έτοιμος να αντιμετωπίσει μια κρίση που είναι θέμα ημερών να εξελιχθεί σε ένα πρωτοφανές οικονομικό και με κοινωνικές προεκτάσεις φαινόμενο;
Έχουν σχεδιαστεί από τον ΟΑΕΔ ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης ικανές να συγκρατήσουν τα ποσοστά της ανεργίας;
Ετοιμάζονται για συγκεκριμένους κλάδους που έχουν ιδιαίτερα πληγεί συγκεκριμένες ουσιαστικές και στοχευμένες δράσεις οι οποίες δεν μπορεί να παρέχουν ίδιους όρους με τις προ υγειονομικής κρίσης ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης στην χώρα μας;
Το ανθρώπινο δυναμικό του Οργανισμού το οποίο είναι εξειδικευμένο στην πληροφόρηση, υποστήριξη, συμβουλευτική και υποβοήθηση των αναζητούντων εργασία, ( το οποίο ουσιαστικά θα υποδεχτεί τον νέο όγκο των ανέργων) έχει ενημερωθεί; για την παροχή υπηρεσιών κατάλληλης αντιμετώπισης των νέων δεδομένων στην αγορά εργασίας; έχει προετοιμαστεί με τα κατάλληλα εργαλεία; έχει εκπαιδευτεί για τις νέες συνθήκες;
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε κάνοντας άπειρες ερωτήσεις που να αφορούν την ετοιμότητα του ΟΑΕΔ. Αντιλαμβανόμαστε όμως ότι είναι θέμα κυβερνητικών προτεραιοτήτων και κατευθύνσεων για το εάν ένας Δημόσιος Οργανισμός θα αναλάβει δράση ή όχι.
Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από την εποχή που ο ΟΑΕΔ ήταν ο κομπάρσος των πολιτικών απασχόλησης στην δύσκολη περίοδο 2012-2014.Κατά σατανική σύμπτωση; η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας είναι η ίδια με τότε. Ένας Δημόσιος Οργανισμός Απασχόλησης χωρίς ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και παράλληλα ένα εργατικό δυναμικό με τους ανέργους του να τους επιβάλλεται κατάρτιση (να τα ΚΕΚ πάλι πως δια μαγείας εμφανίζονται σε περιόδους κρίσεων) ως η λύση στην αναζήτηση εργασίας, σε αμφιβόλου ποιότητας όμως εκπαιδεύσεις, για να αναπτύξει δήθεν τις δεξιότητες του έτσι ώστε να είναι πιο εύκολη η πρόσβασή του σε μια αγοράς εργασίας, η οποία όμως δεν είχε θέσεις εργασίας να του προσφέρει λόγω της γενικευμένης οικονομικής δυσπραγίας.
Ο Οργανισμός ξαναμπαίνει στην άκρη
Σε μια οικονομία που περιμένει ύφεση γύρω στο 10% και ανεργία πάνω από 20% ο Δημόσιος Οργανισμός Απασχόλησης δεν έχει τον κυρίαρχο λόγο στην ανασύνταξη της αγοράς εργασίας.Ο Οργανισμός δεν έχει ετοιμαστεί να αντιμετωπίσει μια κρίση στην αγορά εργασίας η οποία θα χτυπήσει με τις ευνοϊκότερες προβλέψεις την χώρα μας μόνο για το έτος 2020.Τα Νέα προγράμματα απασχόλησης και επιχειρηματικότητας που επιμελώς διαφημίζονται βασίζονται σε παλαιότερους σχεδιασμούς. Οι βελτιώσεις των υφιστάμενων προγραμμάτων απασχόλησης που ακόμη δεν έχουν γίνει (αν και τα Δελτία τύπου πάνε και έρχονται,) θεωρούμε ότι δεν πρόκειται επ ουδενί να καλύψουν το σύνολο των κενών θέσεων που διαφημίζουν.Ο ΟΑΕΔ θα πρέπει να σταθεί στο πλευρό των ανέργων της χώρας με συγκριμένες πολιτικές δίνοντας μια ανάσα σε όσους έχασαν την δουλειά τους αλλά και σε όσους ψάχνουν για εργασία. Θα πρέπει να στηρίξει τις επιχειρήσεις και ειδικά κλάδους που πλήττονται ιδιαίτερα, ενισχύοντας τες με πόρους (μέσω ειδικών προγραμμάτων), για να διατηρήσουν το προσωπικό τους, αλλά και να υλοποιήσει και εφαρμόσει ειδικά προγράμματα απασχόλησης με ευνοϊκούς όρους για τις επιχειρήσεις που θα θελήσουν να προσλάβουν.
Όλα αυτά απαιτούν πολιτική βούληση και θέληση από την σημερινή κυβέρνηση (ενώ θα έπρεπε να ήταν αυτονόητη διαδικασία) ο ΟΑΕΔ να είναι ο Οργανισμός μέσα από τον οποίο θα κινούνται οι πολιτικές απασχόλησης, όλα αυτά απαιτούν ενίσχυση του Οργανισμού με πόρους, όλα αυτά απαιτούν αναγνώριση των λαθών που τοποθέτησαν στο περιθώριο τον ΟΑΕΔ τα πρώτα χρόνια της προηγούμενης κρίσης.
Η υγειονομική κρίση έχει κάνει σε όλους ξεκάθαρο ότι η αποδυνάμωση του κράτους πρόνοιας αφαιρεί το τοίχος προστασίας στον εργαζόμενο ενισχύει την απορρύθμιση της κοινωνίας με καταστροφικές συνέπειες για τον ίδιο τον εργαζόμενο,
Μπαζιάνας Γιώργος
Αντιπρόεδρος Ομοσπονδίας Υπαλλήλων ΟΑΕΔ