Η Ανακοίνωση:
Αγαπητές συναδέλφισσες, αγαπητοί συνάδελφοι,
μεταξύ των μέτρων που προβλέφθηκαν για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διάδοσης του κορωνοϊού με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ), ήδη από τις 11 Μαρτίου 2020, περιλαμβάνεται και η δυνατότητα του εργοδότη: «με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική του σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας».
Η έννοια της τηλεργασίας δεν είναι, βεβαίως, πρωτόγνωρη. Ήδη από το Σεπτέμβριο του 2001 οι λεγόμενοι κοινωνικοί εταίροι σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανήγγειλαν την πρόθεσή τους να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, με σκοπό να καταλήξουν σε συμφωνία. Στην Ελλάδα, η σχετική διαπραγμάτευση μετουσιώθηκε σε συμφωνία – πλαίσιο για την τηλεργασία και αποτυπώνεται στο Προσάρτημα Β΄ της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε, 2006 – 2007).
Στο σημείο αυτό, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η ΕΓΣΣΕ προβλέπει ότι η εφαρμογή συστήματος τηλεργασίας έχει οικειοθελή χαρακτήρα για τους ενδιαφερόμενους, εργαζόμενο και εργοδότη. Επομένως, η σταδιακή επιστροφή στην όποια νέα κανονικότητα οφείλει να μην έρχεται σε αντίθεση με την παραπάνω πρόβλεψη, πόσο μάλλον όταν η προαναφερθείσα ΠΝΠ (άρθρο 4) κάνει λόγο για έκτακτα και προσωρινά μέτρα στην αγορά εργασίας.
Γιατί, όμως, τέτοια σπουδή για το μέλλον της τηλεργασίας; Τη στιγμή, μάλιστα, που για πολλούς εργαζόμενους, στην παρούσα φάση, η εξ αποστάσεως εργασία σύμφωνα με έρευνες αξιολογείται θετικά και μάλιστα ως κρίσιμος παράγοντας για την προστασία των ιδίων και κατ’ επέκταση των οικογενειών τους από πιθανό κίνδυνο έκθεσης στη νόσο (Covid 19).
Παρά τις ευκαιρίες απασχόλησης ατόμων που είναι επιφορτισμένα και με άλλες κυρίως οικογενειακές υποχρεώσεις ή την κοινωνική ένταξη ατόμων που βρίσκονται στα όρια του κοινωνικού αποκλεισμού σύμφωνα με μελέτες, η 20ετής εμπειρία των εργατικών οργανώσεων από την εφαρμογή συστημάτων τηλεργασίας κατέδειξε ότι υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι και επιπτώσεις για τους εργαζόμενους, που σε γενικές γραμμές δύνανται να συνοψισθούν στα εξής:
- χωροχρονική αποσταθεροποίηση της εργασίας.
Τα όρια των εννοιών τόπος εργασίας και κατοικίας, εργασιακός και ελεύθερος χρόνος, θεμελιώδεις σταθερές και ρυθμιστικές προστατευτικές συνιστώσες του εργατικού δικαίου γίνονται πλέον δυσδιάκριτα.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Εργάσιμος και ελεύθερος χρόνος συχνά συγχέονται σε βάρος του τηλεργαζόμενου. Παράλληλα, καθίσταται προβληματικός ο διαχωρισμός μεταξύ της επαγγελματικής και ιδιωτικής – οικογενειακής ζωής του, με σαφείς επιπτώσεις στις οικογενειακές σχέσεις του.
Επιπλέον, μία σειρά ουσιωδών εργασιακών ζητημάτων (ωράριο – υπερεργασία – υπερωριακή απασχόληση – άδειες όλων των τύπων) είναι πρακτικά αδύνατο να περιέλθουν στον έλεγχο των αρμόδιων εποπτικών αρχών (Σ.ΕΠ.Ε), σε περίπτωση καταστρατήγησής τους, με παρέμβαση και των εκπροσώπων των εργαζομένων. Και, δυστυχώς, στην Τράπεζα Πειραιώς η εμπειρία βρίθει τέτοιων περιπτώσεων…
- κίνδυνος αμφισβήτησης ή και μεταβολής της εργασιακής σχέσης του τηλεργαζόμενου από εξαρτημένης εργασίας με δικαιώματα σε ανεξάρτητη (εργασία με μπλοκάκι).
Η τηλεργασία καθίσταται δούρειος ίππος για τη μετατροπή της μισθωτής εργασίας σε αυτοαπασχόληση, με συνέπεια την ένταση της ανασφάλειας του τηλεργαζόμενου.
- παραμονή του εργαζόμενου σε κατάσταση διαρκούς εργασιακής διαθεσιμότητας.
Η ρευστοποίηση των ορίων μεταξύ εργασιακού και ιδιωτικού βίου, σε βάρος του τελευταίου, η ουσιαστική παράταση του χρόνου εργασίας και η διείσδυσή του στην ιδιωτική σφαίρα, με τον εργαζόμενο να βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα κλήσης και απεριόριστη διαθεσιμότητα, οδηγεί στην ψυχοσωματική εξουθένωσή του (ψηφιακό στρες), με συγκεκριμένα συμπτώματα καταγεγραμμένα στη διεθνή βιβλιογραφία (αδυναμία συγκέντρωσης, υπερένταση, αϋπνία, αίσθημα εξάντλησης ή υπερκόπωσης).
Παράλληλα, άδειες ασθένειας, κύησης, αναψυχής, αργίες τίθενται σε αμφισβήτηση, αφού ο τηλεργαζόμενος βρίσκεται πάντα σε ετοιμότητα.
- κίνδυνος αποξένωσης του τηλεργαζόμενου από το εργασιακό περιβάλλον της επιχείρησης.
Ο τηλεργαζόμενος αδυνατεί να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στην επιχείρηση, δεν έχει πρόσβαση στη συνεχή επαγγελματική κατάρτιση, δεν επικοινωνεί με τους υπολοίπους εργαζόμενους, παγιώνεται στην τηλεργασία και αδυνατεί να διεκδικήσει την αναγνώριση της ποιότητας της εργασίας του και της συνεισφοράς του, καθώς και την επαγγελματική του ανέλιξη.
Η απομόνωση του τηλεργαζόμενου από το συμβατικό εργασιακό χώρο έχει διαπιστωθεί ότι οδηγεί ακόμη και σε κοινωνική απομόνωση. Δεν είναι τυχαίο ότι στον Οδηγό του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας για την τηλεργασία, συστήνεται στους τηλεργαζόμενους να τηλεφωνούν και να διατηρούν επαφές με τους συνανθρώπους τους, να βγαίνουν έξω από το σπίτι για μία βόλτα και να κάνουν πραγματικά διαλείμματα φαγητού (!).
- μεταφορά μέρους του λειτουργικού κόστους της επιχείρησης στον εργαζόμενο.
Αυτό πρακτικά συμβαίνει καθώς δεσμεύεται ένα τμήμα της κατοικίας του τηλεργαζόμενου, χωρίς απαραίτητα να πληρούνται οι ελάχιστες προϋποθέσεις, π.χ. πυρασφάλειας, εργονομικής διευθέτησης εξοπλισμού, καταλληλόλητας φωτισμού – με τα θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία δεν παίζουμε! – για εργασιακούς σκοπούς και επιβαρύνεται με επιπλέον κόστος π.χ. ηλεκτροδότησης, τηλεφωνικών συνδιαλέξεων κ.λπ. για τις ανάγκες της εργασίας του.
- απομόνωση του τηλεργαζόμενου από τις συλλογικές διεργασίες.
Οι τηλεργαζόμενοι στο πλαίσιο της εργασιακής και κοινωνικής απομόνωσης αδυνατούν προοδευτικά να παρακολουθήσουν και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες, οι οποίες συνδέονται με την αντιπροσώπευση, υπηρέτηση και περαιτέρω διεύρυνση των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων μέσω των Συλλόγων τους.
Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,
θα μπορούσαμε ενδεχομένως να επεκταθούμε ακόμη περισσότερο. Θεωρούμε, ωστόσο, ότι έστω και ακροθιγώς έχουμε αναδείξει κάποιες από τις σοβαρές επιπτώσεις που συνεπάγεται για τους εργαζόμενους η τηλεργασία.
Για το λόγο αυτό, επιμένουμε και θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε και να παρεμβαίνουμε για την πιστή τήρηση του υπάρχοντος πλαισίου, όπως προκύπτει από την ΕΓΣΣΕ.
Επιπλέον, υπενθυμίζουμε μεταξύ άλλων την πρότασή μας, στην πρωτοβουλία που αναλάβαμε για την κατάρτιση συγκεκριμένης πρότασης διαπραγματευτικού πλαισίου για την άμεση υπογραφή νέας Επιχειρησιακής Σύμβασης.
Δυστυχώς, οι εργαζόμενοι στη μεγαλύτερη ελληνική συστημική τράπεζα παραμένουν εδώ και ένα χρόνο χωρίς νέα Επιχειρησιακή Σύμβαση. Τη στρέβλωση αυτή οφείλουμε να την αλλάξουμε…
Η πρότασή μας προβλέπει:
«προστασία του εργαζόμενου κατά τη διάρκεια του ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου ανάπαυσης, των ημερών νόμιμης αργίας, καθώς και των περιόδων νόμιμης απουσίας του με κάθε είδους νόμιμη άδεια από την εξ αποστάσεως με ψηφιακά μέσα (λογισμικά, ψηφιακές πλατφόρμες, κοινωνικά δίκτυα, ασύρματες συνδέσεις, ηλεκτρονικά μηνύματα, internet / intranet, κλπ.) επικοινωνία του με την υπηρεσία για επαγγελματικούς σκοπούς.
Η εκτός χρόνου εργασίας χρήση των ψηφιακών μέσων σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις για την επικοινωνία μεταξύ Τράπεζας και εργαζομένων δεν μπορεί να επιβάλλεται μονομερώς στον εργαζόμενο».
ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΟΥΜΕ ΥΠΕΥΘΥΝΑ
Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση στα τηλ. του Συλλόγου μας 216 4001691 – 3 (εσ. 81691 – 3), 216 4001974 (εσ. 81974), 210 3288141 (εσ. 28141) & 216 9001245, 216 4001699 (εσ. 81699).
Με συναδελφικούς χαιρετισμούς
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Μπεμπένης Εμμανουήλ Γοίλιας Ισίδωρος