Η εξάπλωση του κορονοϊού δεν δοκιμάζει μόνο τις αντοχές της δημόσιας υγείας, αλλά και της αγοράς εργασίας. Εργαζόμενοι και εργοδότες έχουν δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις. Ο δικηγόρος Διονύσης Τεμπονέρας, αποκωδικοποιεί το ισχύον νομικό πλαίσιο και δίνει απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα που απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους και εργοδότες σχετικά με τις άδειες, αλλά και τους μισθούς σε περίπτωση κρουσμάτων.
Απαντά ο δικηγόρος Διονύσης Τεμπονέρας
ΕΡΩΤΗΣΗ
1. Μπορεί ο εργοδότης να ζητήσει από (υγιείς) μισθωτούς του, για λόγους προλήψεως, και ενώ η επιχείρηση συνεχίζει να λειτουργεί, να απόσχουν από την εργασία τους επί κάποιο διάστημα, ώστε να διαφυλαχθούν οι υπόλοιποι μισθωτοί από την ενδεχόμενη μετάδοση του κορωνοϊού;
Στο άρθρο 42 παρ.1 του ν.3850/2010, ορίζεται ότι ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας.
Στο ίδιο άρθρο, στην παρ. 6 ορίζεται μεταξύ άλλων ότι ο εργοδότης υποχρεούται ε) να καταρτίζει πρόγραμμα προληπτικής δράσεως και βελτιώσεως των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση, η) να λαμβάνει συλλογικά μέτρα προστασίας των εργαζομένων…
Στην παρ. 7 ορίζεται ότι στις γενικές αρχές προλήψεως ανήκει και ζ) η προτεραιότητα στην λήψη μέτρων ομαδικής προστασίας.
Τέλος στην παρ. 10 του ιδίου άρθρου 42 ορίζεται ότι «τα μέτρα για την ασφάλεια, την υγεία και την υγιεινή κατά την εργασία, σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγονται την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων». Στο άρθρο 45 παρ. 3 ορίζεται ότι ο εργοδότης οφείλει γ) να λαμβάνει μέτρα και να δίνει οδηγίες στους εργαζομένους, ώστε να μπορούν σε περίπτωση σοβαρού, άμεσου και αναπόφευκτου κινδύνου, να διακόπτουν την εργασία ή/και να εγκαταλείπουν αμέσως τον χώρο εργασίας.
Στην παρ. 4 του ιδίου άρθρου ορίζεται ότι ο εργαζόμενος, ο οποίος σε περίπτωση σοβαρού, άμεσου και αναπόφευκτου κινδύνου, απομακρύνεται από την θέση εργασίας του… δεν επιτρέπεται να υποστεί καμία δυσμενή επίπτωση και πρέπει να προστατεύεται από κάθε ζημιογόνο και αδικαιολόγητη συνέπεια σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Τέλος στο άρθρο 49 του ν.3850/2010 με τίτλο «Υποχρεώσεις εργαζομένων» ορίζεται ότι κάθε εργαζόμενος έχει υποχρέωση να εφαρμόζει τους κανόνες υγείας και ασφαλείας και να φροντίζει ανάλογα με τις δυνατότητές του, για την ασφάλεια και την υγεία του καθώς και για την ασφάλεια και την υγεία των άλλων ατόμων που επηρεάζονται από τις πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εργασία.
Βάσει των ανωτέρω ο εργοδότης έχει δικαίωμα να απαιτήσει από τους μισθωτούς να απόσχουν από την εργασία τους για κάποιο διάστημα, καταβάλλοντας όμως τις αποδοχές τους για το διάστημα αυτό. Επίσης ο εργοδότης θα μπορούσε ενδεχομένως μονομερώς να ζητήσει από τους μισθωτούς του να παρέχουν για ένα διάστημα την εργασία τους από την οικία τους (τηλεργασία), με την τήρηση των λοιπών κανόνων που θεσπίζονται από τον Ν. 3846/10.
ΕΡΩΤΗΣΗ
2.Πότε δεν οφείλει αποδοχές ο εργοδότης;
Αποδοχές δεν οφείλει ο εργοδότης, μόνον αν διακόπτεται η λειτουργία της επιχειρήσεως με διαταγή της Αρχής, διότι τότε συντρέχει λόγος ανωτέρας βία και εφαρμογή έχει το άρθρο 656 ΑΚ, που απαλλάσσει τον εργοδότη από την καταβολή αποδοχών.
ΕΡΩΤΗΣΗ
3.Μπορεί ο εργοδότης να απαγορεύσει στους υπαλλήλους του να προσέρχονται σε περιοχές όπου έχουν υπάρξει κρούσματα;
Στα απορρέοντα από τον Ν. 3850/10 δικαιώματα του εργοδότου ανήκει και το δικαίωμα να υποδείξει στους μισθωτούς να μην επισκέπτονται περιοχές στις οποίες, όπως έχει αναφερθεί από τις αρμόδιες πηγές, έχει διαδοθεί ο κορωνοϊός, αφού η πραγματοποίηση του ταξιδιού μπορεί να έχει ως συνέπεια την μετάδοση της ασθένειας τόσο στον ίδιο όσο και, κατά την επιστροφή του, στους λοιπούς μισθωτούς της επιχειρήσεως. Αντιστοίχως ο εργαζόμενος οφείλει να δηλώσει στον εργοδότη την πρόθεσή του για ένα τέτοιο ταξίδι και τους λόγους που το επιβάλλουν.
Ένα τέτοιο ταξίδι θα ήταν ενδεχομένως αποδεκτό αν ήταν αναγκαίο (π.χ. εάν υπάρχει απόλυτη ανάγκη να επισκεφτεί ο μισθωτός τέκνο ή συγγενή του του οποίου η κατάσταση υγείας π.χ. επιβάλλει την παρουσία του).
ΕΡΩΤΗΣΗ
4.Τι συμβαίνει σε περιπτώσεις που γονείς ζητούν άδεια για παιδιά που ενδέχεται να έχουν νοσήσει;
Ως προς το ζήτημα αν οφείλει ο εργοδότης να χορηγήσει άδεια στον γονέα του οποίου το παιδί έχει ασθενήσει από τον κορωνοϊό, η νομοθεσία μας δίδει απάντηση με το άρθρο 7 του Ν. 1483/84 «Άδεια απουσίας για ασθένεια εξαρτωμένων μελών». Στην διάταξη ορίζεται ότι μπορεί στους εργαζομένους να χορηγείται άδεια άνευ αποδοχών μέχρι 6 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος. Η άδεια αυτή αυξάνεται σε 8 εργάσιμες όταν ο δικαιούχος προστατεύει 2 παιδιά και σε 10 εργάσιμες ημέρες για περισσότερα από δύο παιδιά. Με την ΕΓΣΣΕ έτους 2000 η άδεια αυτή έχει αυξηθεί σε 12 εργάσιμες ημέρες και εν συνεχεία με την ΕΓΣΣΕ έτους 2008, σε 14 εργάσιμες ημέρες όταν ο εργαζόμενος προστατεύει 3 παιδιά και άνω.
Ως εξαρτώμενα τέκνα για την εφαρμογή της ανωτέρω αδείας θεωρούνται τα μέχρι 16 ετών παιδιά, εφ’ όσον οι γονείς έχουν την επιμέλειά τους.
Με τον Ν. 4075/12 άρθρο 51 έχει καθιερωθεί και «άδεια νοσηλείας» μέχρι 30 εργασίμων ημερών, άνευ αποδοχών, για παιδιά μέχρι 18 ετών, η οποία χορηγείται σε περίπτωση ασθενείας (ή ατυχήματος) παιδιού εφόσον είναι αναγκαία η άμεση παρουσία του εργαζομένου στο παιδί.
ΕΡΩΤΗΣΗ
5. Τι συμβαίνει όμως σε περιπτώσεις που το σχολείο των παιδιών παραμένει κλειστό με απόφαση της πολιτείας; Χορηγείται άδεια στον εργαζόμενο;
Ως προς το θέμα αν ο εργοδότης οφείλει να χορηγήσει άδεια στον εργαζόμενο (ιδιαιτέρως στην εργαζόμενη μητέρα), λόγω του ότι το σχολείο των παιδιών παραμένει κατόπιν ειδικής αποφάσεως κλειστό, και κυρίως αν οφείλει αποδοχές κατά το διάστημα της αδείας αυτής:
Το αν θα χορηγηθεί άδεια και πόση εξαρτάται από την καλή πίστη και τις ανάγκες της επιχειρήσεως αφ’ ενός και της εργαζομένης αφ΄ ετέρου. Για την άδεια αυτή δεν οφείλονται αποδοχές, αφού κατά την νομοθεσία, άνευ αποδοχών είναι και το μείζον, δηλαδή η άδεια για ασθένεια των παιδιών. Οι ανάγκες των γονέων θα καλυφθούν με άλλο τρόπο, όπως συμβαίνει άλλωστε και κατά τα διαστήματα των διακοπών του σχολείου κατά την διάρκεια του έτους, κατά τα οποία εξακολουθεί να υπάρχει υποχρέωση παροχής εργασίας. Βεβαίως ο «άλλος τρόπος», ειδικά για τον κορωνοϊό, δεν περιλαμβάνει και τους έχοντες κάποια ηλικία παππούδες-γιαγιάδες οι οποίοι αποτελούν άτομα υψηλού κινδύνου.
ΕΡΩΤΗΣΗ
6. Είναι νόμιμος ο συμψηφισμός των ημερών απουσίας του μισθωτού λόγω ασθένειας με τις δικαιούμενες ημέρες αδείας;
Τα διαστήματα μη παροχής εργασίας, τα οποία κατά τον νόμο δεν διακόπτουν τη συνέχεια της απασχόλησης, δεν συμψηφίζονται με τις ημέρες αδείας που δικαιούται ο εργαζόμενος (αρ. 2 παρ. 6 Α.Ν. 539/1945).
Ειδικότερα, εάν ένας μισθωτός δεν εργαστεί κάποιες ημέρες λόγω ασθενείας, ο εργοδότης δεν μπορεί να αφαιρέσει τις ημέρες αυτές από τις δικαιούμενες ημέρες αναψυχής.
ΠΗΓΗ: https://arthro.gr/ – Διονύσης Τεμπονέρας/δικηγόρος-Εργατολόγος