Η αποδιάρθρωση των ελεγκτικών μηχανισμών στον τομέα της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί έκπληξη για όσους παρακολουθούσαν από τις πρώτες μέρες τα πεπραγμένα της κυβέρνησης. Άλλωστε, φρόντισε να δώσει εξαρχής σαφή δείγματα γραφής, καταργώντας άμεσα την αυτοτέλεια του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας.
Στους μήνες που μεσολάβησαν φαίνεται πως τα δεδομένα άλλαξαν πολύ επί τα χείρω για πάρα πολλούς εργαζόμενους, καθώς οι εργοδότες φαίνεται πως πήραν τα «μηνύματα» αναφορικά με την «χαλαρότητα», με την οποία αντιμετωπίζεται στη νέα κατάσταση της «κανονικότητας» η παραβίαση ακόμη και στοιχειωδών δικαιωμάτων.
Φαίνεται όμως πως τα πράγματα το τελευταίο διάστημα «ξέφυγαν» σε τέτοιο βαθμό, ώστε ακόμη και στελεχών φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ εξανέστησαν. «Άραγε βρίσκεται ακόμα εν ζωή το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας; Και αν ναι, τι κάνει μπροστά σε αυτό το πάρτι αυθαιρεσίας;» έγραψε χαρακτηριστικά πριν από λίγες μέρες ο αρθρογράφος του liberal.gr, Κωνσταντίνος Χαροκόπος. Η απάντηση προφανώς δεν είναι απλή. Ας δούμε όμως ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που έχουν μεταβληθεί σε σχέση με τη λειτουργία του ΣΕΠΕ.
«Η αλληλουχία των κυβερνητικών κινήσεων που οδήγησε στην αδρανοποίηση του ΣΕΠΕ»
«Νομίζω ότι έτσι όπως συνέβησαν τα πράγματα από τον Ιούλιο υπάρχει μια αλληλουχία κινήσεων» σημειώνει μιλώντας στο tvxs ο πρώην Ειδικός Γραμματέας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, Πάνος Κορφιάτης, και προσθέτει: «Είδαμε λοιπόν μέσα στις πρώτες μέρες της νέας κυβέρνησης, το ΣΕΠΕ να γίνεται από Ειδική Γραμματεία Γενική Διεύθυνση Υπουργείου, το οποίο συνιστά υποβάθμιση κι έχει συνέπειες στην οργανωτική του αυτονομία. Δηλαδή στη δυνατότητα που έχει να χαράξει πολιτικές σε μια σειρά από ζητήματα, από τα πιο απλά καθημερινά -πχ το πόσο εύκολο είναι να στείλει επιθεωρητές να κάνουν έναν έλεγχο- μέχρι και πιο μακροπρόθεσμα. Η κίνηση αυτή σηματοδότησε -νομίζω και προς τα μέσα και προς τα έξω- το τι προτεραιότητες έχει η κυβέρνηση αναφορικά με το έργο που κάνει η Επιθεώρηση Εργασίας. Ήταν μια κίνηση που είχε και συμβολικό φορτίο και ουσιαστικό αντίκρισμα».
«Στη συνέχεια είχαμε μια σειρά από νομοθετικές παρεμβάσεις που ήρθαν και ακύρωσαν πράγματα που είχε κάνει η προηγούμενη κυβέρνηση για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Από τις εργολαβίες και τον βάσιμο λόγο μέχρι την παρέμβαση που έκανε στα πρόστιμα για την αδήλωτη εργασία, όπου κατήργησε μια πολύ σημαντική διάταξη, που έδινε στους εργαζόμενους τρεις μήνες κατά τεκμήριο ασφάλιση, Η κυβέρνηση της ΝΔ λοιπόν μείωσε το πρόστιμο κατά χίλια ευρώ κι έτσι έκανε ένα παραπάνω βήμα τόσο γιατί είναι δεδομένο ότι υπάρχει μικρότερη προστασία των εργαζομένων. Άλλωστε, το γνωρίζουμε καλά ότι όσο ελαφραίνει το πλαίσιο, τόσο ενισχύεται η παραβατικότητα» επισημαίνει παράλληλα ο κύριος Κορφιάτης και συνεχίζει:
«Άρα είχαμε τόσο την υποβάθμιση του ΣΕΠΕ -και σε συμβολικό και σε ουσιαστικό επίπεδο-, είχαμε το ξήλωμα μιας σειράς ρυθμίσεων για την προστασία των εργαζομένων κι ένα πολύ μεγάλο βήμα πίσω στις συλλογικές συμβάσεις. Τελικά φτάσαμε στην πιο πρόσφατη παρέμβαση που έκανε το υπουργείο Εργασίας, που ήρθε να αλλάξει το σύνολο των προστίμων του ΣΕΠΕ πλην αυτού της αδήλωτης εργασίας, για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη λογική των εκπτώσεων όσον αφορά τις κυρώσεις».
«Το μήνυμα της μείωσης των προστίμων»
Αναφορικά με το συγκεκριμένο ζήτημα αναφέρει: «Το πρώτο που είδαμε λοιπόν είναι ότι πήγαν στη συνολική μείωση των προστίμων με μέγιστο τα 8 χιλιάδες ευρώ, τη στιγμή που με το προηγούμενο καθεστώς θα μπορούσαν να φτάσουν ακόμη και τις 50 χιλιάδες. Πηγαίναμε δηλαδή στοχευμένα κι είχαμε αποτελέσματα σε τομείς που υπήρχε πρόβλημα, όπως η υποδηλωμένη εργασία. Σε αυτό τον τομέα είδαμε μια πολύ μεγάλη μείωση των προστίμων, δηλαδή εκεί που μπορεί να έφταναν τα 7, τα 8 ή ακόμη και τα 15 χιλιάδες ευρώ εργαζόμενο, τώρα το μέγιστο όριό τους είναι τα χίλια ευρώ».
«Το δεύτερο κομμάτι των βημάτων που έκανε το υπουργείο Εργασίας ήταν να εξομοιώσει ουσιαστικά όλες τις επιχειρήσεις. Θα πρέπει να σημειωθεί πως στο προηγούμενο καθεστώς υπήρχε μια αναλογικότητα, ανάλογα δηλαδή με το μέγεθος της επιχείρησης καθοριζόταν και το ύψος του προστίμου. Το καταλαβαίνουμε άλλωστε όλοι ότι είναι διαφορετικό να βάζεις ένα πρόστιμο 15 χιλιάδες ευρώ σε ένα κατάστημα, διαφορετικό σε μια τράπεζα και πάει λέγοντας» υπογραμμίζει παράλληλα ο κύριος Κορφιάτης και συνεχίζει: «Το υπουργείο λοιπόν φρόντισε να κάνει μια παρέμβαση, που ευνόησε ξεκάθαρα τις μεγάλες επιχειρήσεις, σε μια κατεύθυνση που ένα κατάστημα τράπεζας και μια καφετέρια, επειδή μπορεί να απασχολούν κι οι δυο από 10 εργαζόμενους σε μια γειτονιά, να τιμωρούνται με το ίδιο πρόστιμο. Αυτό ήταν ένα αίτημα που υπήρχε από πλευράς μεγάλων επιχειρήσεων, και το οποίο η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας ενσωμάτωσε στον τρόπο που θα “αντιμετωπίζει” την παραβατικότητα. Αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς είναι ένα από τα ζητήματα που είχε γίνει πολύ μεγάλη μάχη το προηγούμενο διάστημα, δηλαδή στο να μπουν κανόνες στα ωράρια. Σε αυτό τον τομέα είχαμε μια πολύ σημαντική παρέμβαση, ειδικά στις μεγάλες επιχειρήσεις. Είδαμε για παράδειγμα στον τραπεζικό κλάδο να μπαίνουν για πρώτη φορά στοιχειώδεις κανόνες, προκειμένου να τηρούνται τα ωράρια. Αυτό το είδαμε και στην κλαδική σύμβαση που υπέγραψε η ΟΤΟΕ. Πέρσι οι τράπεζες αναγκάστηκαν να πάνε το ωράριο συναλλαγών μισή ώρα πίσω, ακριβώς επειδή μετά από τόσο χρόνια σχολούσαν στην ώρα του κι είχε μπεί τέλος σε ένα σαθρό καθεστώς με αδήλωτες εργασίες κλπ»
«Η ενεργοποίηση του ΣΕΠΕ ενοχλούσε τους εργοδότες»
Αναφορικά με τις πραγματικές στοχεύσεις πίσω από τη συγκεκριμένη πολιτική, σημειώνει: «Έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα -επειδή το ΣΕΠΕ το προηγούμενο διάστημα είχε ενεργοποιηθεί κι αυτό δημιούργησε μια πίεση στους εργοδότες- η κυβέρνηση “άκουσε” ακριβώς το αίτημα που υπήρχε στην αγορά ότι “εδώ μας έχουν πιέσει πολύ” και πήγε το ΣΕΠΕ σε μια κατεύθυνση αδρανοποίησης ακριβώς για να έχουν υπάρχει μεγαλύτερο περιθώριο ευελιξίας από την πλευρά της εργοδοσίας. Αυτό είναι ξεκάθαρο».
Συνεχίζει εξηγώντας: «Πολλοί εργοδότες ουσιαστικά τι κάνουν. Κάνουν έναν υπολογισμό κόστους-οφέλους στο μυαλό του. Δηλαδή λένε “ εγώ θα κάνει αυτά τα πράγματα στον τομέα τη συμπίεσης της εργατικής νομοθεσίας. Εφόσον έρθει το ΣΕΠΕ και μου βάλει ένα πρόστιμο με συμφέρει ή όχι”. Όταν λοιπόν πας και κατεβάζεις τις κυρώσεις για την παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας τόσο χαμηλά, είναι σα να λες στους εργοδότες αυτούς ότι “συμφέρει” η παραβίασή της».
«Νομίζω ότι το προηγούμενο διάστημα -κι αυτό φαίνεται λίγο πολύ σήμερα- είχε αναπτυχθεί μια τακτική συγκεκριμένη» διευκρινίζει αναφορικά με την τακτική που ακολουθήθηκε το προηγούμενο διάστημα: «Προφανώς υπήρχανε περιπτώσεις όπου τα πράγματα μπορεί να ήταν οριακά ή μπορεί το ΣΕΠΕ να μην είχε τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης. Όμως φροντίζαμε να αξιοποιούμε όλες τις δυνατότητες που είχαμε, προκειμένου να καταλάβει μια επιχείρηση ή ένας εργοδότης ότι όταν βρίσκεται απέναντι στα δικαιώματα των εργαζομένων, ακριβώς όπως αυτός μπορεί να εκμεταλλεύεται οριακά τη νομιμότητα σε κάποιες περιπτώσεις- έτσι υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις, όπου η εξάντληση της νομιμότητας από τη μεριά του υπουργείου θα τον έφερνε σε δύσκολη θέση. Οπότε με αυτό τον τρόπο σε αρκετές περιπτώσεις διατηρείτο μια ισορροπία. Για το πω πιο απλά: ένας εργοδότης που είναι παραβατικός σε ένα ζήτημα, τις περισσότερες φορές είναι παραβατικός σε περισσότερα από ένα ζητήματα. Οπότε μπορεί το ΣΕΠΕ να μην μπορούσε να παρέμβει άμεσα για το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά σίγουρα θα μπορούσε να βρει ένα άλλο ζήτημα που είναι πολύ πιο εύκολα διαπιστώσιμο και εκεί παρεμβαίναμε. Με άλλα λόγια θα μπορούσες να κάνεις έναν παραβατικό εργοδότη να καταλάβει ότι υπάρχει μια πίεση από την πολιτεία, πχ για το ζήτημα των ωραρίων».
«Για παράδειγμα, πρόσφατα διαπιστώθηκαν σοβαρές παραβιάσεις ωραρίου σε κατάστημα της τράπεζας Πειραιώς. Όπως αναφέρουν συνδικαλιστές, επιβλήθηκαν πρόστιμα. Στο παρελθόν θα είχαν κλείσει τα συγκεκριμένα καταστήματα. Τώρα δεν έγινε κάτι τέτοιο, μείναμε στα πρόστιμα» προσθέτει ο κύριος Κορφιάτης.
Τέλος, σε ό,τι να κάνει με την αποψίλωση του Σώματος από στελέχη, υπενθυμίζει ότι «τον περασμένο Ιούνιο ο Αλέξης Τσίπρας είχε επισκεφθεί τον ΣΕΠΕ, εξαγγέλλοντας 150 επιπλέον προσλήψεις , αλλά η αλλαγή κυβέρνησης έφερε και “αλλαγή προτεραιοτήτων” ακυρώνοντας και αυτό τον σχεδιασμό». «Το κρίσιμο είναι να μπει το ΣΕΠΕ στην καθημερινή δουλειά της επιθεώρησης. Κι όταν η επιθεώρηση αδρανοποιείται και ό,τι θετικό έχει γίνει μένει πίσω με πολιτική απόφαση, στην ουσία θα παραμένει ένα απλό μητρώο, που θα εξυπηρετεί έναν επικοινωνιακό σχεδιασμό» καταλήγει ο κύριος Κορφιάτης.
Αναδημοσίευση από tvxs.gr – Αλέξανδρος Ζέρβας